De vaste commissie voor Justitie en Veiligheid had op 21 september 2020 overleg gevoerd met de heer Dekker, Minister voor Rechtsbescherming, en de heer Grapperhaus, Minister van Justitie en Veiligheid, over de brief van de Minister van Justitie en Veiligheid d.d. 24 februari 2020 inzake cold cases (onder andere genealogische DNA-databanken) (Kamerstuk 29 628, nr. 939).
De vaste commissieleden brachten de volgende onderwerpen naar voren, waarbij de nadruk kwam te liggen op de vrijwilligers. Kamerleden hebben het idee dat vrijwilligers met een bepaalde expertise een meerwaarde kunnen hebben voor een cold case onderzoek. De Kamer verwacht van de regering dan ook dat men een actieve wervingscampagne op poten gaat zetten om deze hoog gekwalificeerde vrijwilligers binnen te halen.
"Het eerste gaat over cold cases. De VVD juicht de aanpak van het kabinet toe: komen tot een meer eenduidige en systematische aanpak bij het oplossen van cold cases en hierbij vrijwilligers inzetten. Eind 2020 heeft het kabinet de selectiecriteria voor die vrijwilligers rond, maar hoe zit het met de werving en waardering van die vrijwilligers? Wat gaat het kabinet doen om bijvoorbeeld een slimme maar drukbezette forensisch accountant, econometrist of arts te verleiden om vrijwilliger te worden? Komt er een gerichte werving? Welke waardering krijgen vrijwilligers die helpen om cold cases op te lossen? Komen zij bijvoorbeeld op termijn in aanmerking voor een koninklijke onderscheiding? Krijgen zij hun onkosten straks vergoed? Het lijken futiele vragen, maar de VVD wil een actief en ambitieus wervingsbeleid, want zonder goede vrijwilligers gaat dit namelijk niet vliegen.
Het CDA verwijst als voorbeeld naar de Challenge met die snelle auto's, waar we juist al die snelle, slimme studenten in Delft op zetten. Zou het kabinet niet met een programma moeten komen waarbij juist studenten worden ingezet om cold cases op te lossen? Dat gebeurt dan dus niet alleen vanuit de innovatie- en techniekhoek, maar nu ook eens vanuit justitie. Zouden we niet daartoe op moeten roepen?
De VVD vindt dat een heel aantrekkelijk idee en verwacht steun bij de vraag aan dit kabinet om nou echt met een ambitieus wervingsplan te komen. Doelend echt op een aanpak: hoe ga je dat werven en waarderen nou doen en hoe doe je dat ook gericht? Vanuit de commissie denken wij graag met het kabinet mee, maar de belangrijkste toezegging die ik vandaag graag wil horen, is dat zo'n wervingsplan er komt en dat het ambitieus wordt. Ik hoor ook graag wanneer dat er komt. Het is mooi dat er selectiecriteria zijn, maar ik denk dat het inderdaad de uitdaging is om ervoor te zorgen dat ook de forensisch accountant die 60 uur per week werkt en vier ton per jaar verdient – die zijn er genoeg – zijn brains hiervoor gaat inzetten. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan."
Minister Grapperhaus antwoordt als volgt:
"De cold cases en de vrijwilligers waar de VVD over begon. Laat ik vooropstellen dat die vrijwilligers heel erg van belang zijn voor de politie. Ze brengen inderdaad allerlei specialistische kennis mee, maar ze zijn sowieso een belangrijke aanvulling op het beroepspersoneel. De eenheden brengen in kaart welke specialismen ze nodig hebben, onder andere voor de aanpak van cold cases. Vanaf dit jaar kunnen vrijwilligers met specialistische kennis een nieuwe verkorte opleiding volgen aan de Politieacademie. Als ze die hebben voltooid, krijgen ze een opsporingsbevoegdheid voor een specifiek taakveld. In oktober beginnen ze met twee klassen, volgend jaar met nog eens vijf. Die specialistische vrijwilligers kunnen in de toekomst worden ingezet op cold cases. Als ze een specialisme of bepaalde kennis hebben dat daar hartstikke goed op aansluit, dan zou dat alleen maar kunnen helpen. Dat is een beweging waar de VVD naar vraagt en waar men dus ook echt mee bezig is.
De minister vervolgt verder:
"Dan is er het wervingsplan voor vrijwilligers inzake de cold cases. Natuurlijk wel met inachtneming van het feit dat de Politieacademie haar grenzen kent als het gaat om de opleiding van mensen, laat ik die motie aan het oordeel van de Kamer."
De SP mengt zich in het gesprek met een korte vraag daarover. De SP weet en snapt dat er vrijwilligers worden ingezet bij de politie. Toch geeft dat soms een ongemakkelijk gevoel. Het oplossen van cold cases, dat is niet het eerste waaraan de SP denkt bij vrijwilligers. Kijk, als die op enigerlei wijze – de VVD noemde bijvoorbeeld studenten – behulpzaam kunnen zijn, dan zal de SP daar niet tegen verzetten. Maar hoe wordt nou voorkomen dat dit uiteindelijk wel leidt tot de eventuele verdringing van professionals, ook als het gaat om waardering, opleidingsplaatsen en dat soort zaken?
Minister Grapperhaus:
"Laat ik dan beginnen te zeggen, met nadruk, dat cold cases gewoon door de recherche en vaak ook recherchespecialisten worden opgepakt. Ook hiervoor geldt – en ik hoop niet dat u me zo langzamerhand een soort handelsreiziger in het stimuleren van werkbezoeken van uw Kamer vindt – dat ik echt heb gesproken met een aantal teams die dit werk doen. En dat is echt hoogwaardig werk bij de recherche. Het idee van de VVD en het CDA is dat zij zeggen: ondersteun dat nou nog meer door vrijwilligers, die daar ook echt zinvolle hulp kunnen bieden, daar ook voor in te zetten. Nou, daarvan zeg ik: dat laat ik aan het oordeel van de Kamer. Want ik kan me voorstellen dat we daar wel wat mee kunnen, met inachtneming van de prioriteiten die de Politieacademie vooral zal hebben op het punt van de beroeps.
Bekijk het verslag van de Kamercommissie hier.
Bekijk de initiele brief van de minister hier.
