Cold Case Opsporingscommunicatie: Politie & Justitie zoekende. Intensieve(re) remarketing door SME en MVO de oplossing?
Wat kunnen nabestaanden verwachten van de opsporingscommunicatie bij cold cases? Een beschouwing. Een heleboel mensen weten iets over een cold case zaak. Over de ongeveer 1700 (bekende) cold case zaken moeten nog duizenden mensen belangrijke informatie beschikken. De vragen zijn a) hoe ga je deze mensen bereiken en b) hoe ga je deze mensen over de streep trekken de informatie die ze hebben te delen met politie en justitie. Anoniem informatie delen kan al reeds lange tijd via Meld Misdaad Anoniem. Door allerlei redenen deelt deze groep de belangrijke informatie (nog) niet, terwijl de informatie wel eens doorslaggevend kan zijn tot de oplossing van een moordzaak of het vinden van het lichaam van het slachtoffer. Het kan familie zijn, het kan zijn dat men er zelf bij was al dan niet als betrokkene, men zit zelf in het criminele circuit etc. Redenen genoeg. Dit neemt niet weg dat een combinatie van kwantitatieve en kwalitatieve opsporingscommunicatie bij cold cases de redenen weg kunnen halen. Wellicht ligt er nog een taak voor het departement en het Openbaar Ministerie om meer voorlichting te geven over wat de gevolgen zijn als men deze zo belangrijke informatie deelt als getuige. Kennelijk is er nog een hoge drempel voor al deze duizenden getuigen.
In Nederland zijn de primaire communicatie instrumenten Opsporing Verzocht bij de publieke omroep, Opsporing NL bij het commerciële RTL en andere gerelateerde verspreide multimediakanalen. Medio 2020 was sprake dat Opsporing Verzocht zendtijd moest inleveren. De politie, het Openbaar Ministerie en de NPO hebben afgesproken dat er toch meer afleveringen van Opsporing Verzocht komen. Daarnaast zou de politie meewerken aan het nieuwe misdaadprogramma Crime Desk van RTL5. Verder komen er drie landelijke opsporingsaccounts op Facebook, Instagram en YouTube. Echter, een specifiek multimedia kanaal voor cold cases ontbreekt.
Innovatie vanuit de politie is bijvoorbeeld de cold case kalender. Wijd verspreid, ook digitaal. Echter dit initiatief is inmiddels na een viertal jaargangen alweer gestopt. De cold case kalender is de tegenhanger van het idee van de Amerikanen. In de gevangenissen van de Verenigde Staten worden tot op de dag van vandaag kaartspelen uitgedeeld aan de gedetineerden. Overigens met groot succes. Een speelkaart is kennelijk aantrekkelijker dan een kalender voor deze doelgroep. Op elke kaart staat een cold casezaak, waarbij de gedetineerden kunnen aanslaan als zij over informatie beschikken. De Nederlandse cold case kalender is overduidelijk van een andere lading dan een kaartspel. Inmiddels is de website www.coldcasekalender.nl nog wel beschikbaar, maar wordt deze niet meer actief onderhouden.
De cold case kalender is inmiddels ingeruild voor zogenaamde 'maatwerk-campagnes'. Per cold case wordt bekeken welk opsporingscommunicatiemiddel wordt ingezet. Het communicatieoffensief is het eerste in de nieuwe landelijke aanpak van cold cases, met als motto ‘Het is nooit te laat om te praten!’. Gedurende het jaar zal de politie voor verschillende cold cases vanuit het hele land op grote schaal aandacht vragen. Volgens deze nieuwe strategie zullen minder zaken de revue passeren dan de 52 die jaarlijks op de coldcasekalender verschenen. “Maar voor de geselecteerde zaken wordt gekeken naar de meest geschikte doelgroepen en kanalen, maatwerk dus”, verklaart de politie de nieuwe aanpak. De politie kijkt per zaak wie en waar om tips gevraagd zullen worden en welke kanalen daar het beste bij passen. Is dat een podcast, een bericht op sociale media dat alleen bewoners van een specifieke wijk zien, of juist aandacht in de landelijke media? Welk communicatiemiddel we inzetten, wordt bepaald door de zaak.”
De Nederlandse justitie en politie zijn overduidelijk zoekende. Binnen de politie is Q actief. Q is een startup binnen de politie die bottom-up is ontstaan en voert experimenten uit. Q werkt per eenheid met een kleine vaste kern, die een groot flexibel netwerk van mensen om zich heen creëert. Samen met dit netwerk pakt Q ideeën op en maakt ze concreet in de vorm van experimenten. Veelal zijn het instrumenten die als pilot of eenmalige initiatieven worden gebracht vanuit een eenheid. De uitkomsten van Q hebben vooralsnog niet geleid tot een vaste bewezen instrument voor opsporingscommunicatie bij cold cases. Tot op heden blijven het bij experimenten.
In de media is weinig terug te lezen over een beleid van departement, politie en justitie voor de (wetenschappelijke) aanpak van de opsporingscommunicatie rond cold cases. Ook is niet bekend welke externe (commerciele) partijen politie en justitie betrekken bij de doorontwikkeling voor dit doel. Veel commerciele partijen hebben een beleid en doelstelling als het gaat om maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Wellicht zijn er commerciële partijen die vanuit de maatschappelijke verantwoordelijkheid zich willen binden aan de optimalisatie van de opsporingscommunicatie in cold case zaken.
Niet alleen in Nederland, maar ook in het buitenland worden initiatieven genomen voor wat betreft innovaties rond opsporingscommunicatie in cold cases. Zeker de Verenigde Staten hebben al een iets langere historie op dit gebied. Van speelkaarten, forensic art, tot billboards tot het vragen van aandacht voor vermiste personen op melkpakken.
Voor de opsporingscommunicatie rond cold cases ligt nog een enorm te ontginnen gebied. De vraag is of de Nationale Politie en justitie de kennis en vaardigheden zelf in huis hebben. Wellicht ontbreekt het ook op de verantwoordelijke departementen aan net de juiste kennis. De Tweede Kamer heeft de regering door het indienen van moties al gevraagd om meer externe hulp in huis te halen, zoals vrijwilligers met een bepaalde expertise. De aandacht voor cold cases is grillig en heeft een behoorlijk gehalte van 'popup', terwijl in de marketing het adagium heerst van de kracht van de herhaling (remarketing). De aandacht verslapt weer snel voor cold case zaken. Zeker voor multimediakanalen liggen er veel meer mogelijkheden. True crime programma's kennen hoge kijkcijfers op Videoland, Netflix, National Geographic etc. Wellicht is dit een basis voor een eigen cold case televisiekanaal door Politie Nederland?
Zou een directe sturing op landelijk niveau met de pijlen gericht op een intensievere remarketing door externe zogenaamde subject matter experts meer resultaat boeken? Cold cases moeten en kunnen nog nadrukkelijk onder de aandacht worden gebracht. Een vraag voor de wetenschap. In ieder geval heeft remarketing zich bewezen, ook voor politie en justitie. Een goed voorbeeld is de BOB-reclame. Een intensivering van de samenwerking tussen politie, justitie, departement, wetenschap en commerciële reclamebureaus moet toch kunnen leiden tot een minder grillig verloop van de opsporingscommunicatie in cold cases. De tijd dringt, zeker voor cold cases. En helemaal voor nabestaanden.
Op een rijtje enkele innovaties van de afgelopen jaren:
- kaartspelen
- cold case kalender
- persoonlijkere billboards
- gezelschapsspellen
- straatcommunicatie / posters
- forensic arts
- hologrammen
- deepfake
- bezorgdiensten
- campagne openbaar vervoer
