2012-2022: Tien jaar DNA-verwantschapsonderzoek. Succesvol en daarom moeten wij als maatschappij er iets van gaan vinden.
De meningen zijn anno 2022 nog steeds verdeeld. Aan de ene kant klinkt uit de maatschappij "Als je toch niks te verbergen hebt, waarom niet?" en aan de andere kant zijn er geluiden als "Je geeft je identiteit aan bedrijven en de overheid die er van alles mee kunnen doen." Maar de resultaten voor cold case onderzoeken en vermiste personen zijn overweldigend. De techniek raast door en als maatschappij (lees: de politiek) moet daar iets van gaan vinden. De inzet van DNA-verwantschapsonderzoek kent een ingewikkeld model van aanvraag en toezicht en is niet zomaar inzetbaar in Nederland. In 2021 verscheen het boek "DNA Zoekmachine" van DNA-icoon Lex Meulenbroek. Een samenvatting van het boek:
DNA Zoekmachine vertelt over de mogelijkheden en ontwikkelingen van DNA-databanken. Dit gebeurt aan de hand van zes zaken, die elk een andere manier laten zien waarop DNA-databanken een bijdrage kunnen leveren aan het oplossen van strafzaken en het identificeren van onbekende personen. Samen illustreren die zes zaken de prominente, onmisbare plek die DNA-databanken hebben gekregen in het huidige opsporings- en identificatieonderzoek. Bijvoorbeeld bij de oplossing van de moord op Anne Faber, de identificatie van de ruim vijftig jaar vermiste visser Arie van der Plas en de ontmaskering van de ‘Golden State Killer’ – de mysterieuze seriemoordenaar in de Verenigde Staten – speelden DNA-databanken, op verschillende manieren, een cruciale rol. De Nederlandse DNA-databank voor strafzaken, opgericht in 1997, is uitgegroeid tot een onmisbaar opsporingsmiddel. Wekelijks koppelt deze databank zo’n 85 sporen van plaatsen delict aan personen en draagt daardoor continu bij aan het oplossen van zaken. Dankzij technologische ontwikkelingen en aangepaste wetgeving biedt deze DNA-databank nu veel meer mogelijkheden dan in het verleden. Daarnaast is er nóg een DNA-databank die wordt gebruikt voor forensisch onderzoek: de DNA-databank Vermiste Personen, bedoeld om onbekende dode personen te identificeren en daardoor vermiste personen terug te vinden. In 2018 is in de Verenigde Staten een nieuwe vorm van forensisch DNA-databankonderzoek geïntroduceerd: Investigative Genetic Genealogy. Hierbij maken de opsporingsinstanties gebruik van private genealogische DNA-databanken. Dit zijn databanken waarin personen vrijwillig hun DNA-profiel laten opslaan om meer te weten te komen over hun afkomst en verwanten. Mede aan hand van deze ontwikkeling laat DNA Zoekmachine zien welke mogelijkheden zich aandienen. Het is uiteindelijk aan de samenleving om te bepalen of die ook zullen worden gebruikt.
Het boek is een absolute vereiste om mee te kunnen praten over de materie. Nu tien jaar later sinds de introductie van DNA-verwantschapsonderzoek deelt Lex Meulenbroek de meest recente ervaringen en legt de werking en achtergronden uit.
Luister hier naar Lex Meulenbroek
Foto Nederlands Forensisch instituut