De realistische wereld achter cold cases. Een misdaadjournalist. Een studente. De wetenschap. Een scriptie met zorgwekkende conclusies.
Buiten de (te hoge) muren van justitie en politie zijn tal van ontwikkelingen en initiatieven in de wereld van cold cases. Vaak genoeg professioneler, bedrijfsmatiger ingericht, effectiever en zelfs meer gedreven om te komen tot waarheidsvinding. Zo is via vrijwilligerswerk en een stage bij het internationale cold case onderzoeksbureau genaamd Bureau Van Meerbeeck een basis gelegd om een onderzoeksvraag proberen te beantwoorden in een masterscriptie. Het onderzoeksbureau is een initiatief van de zeer gedreven misdaadjournalist Kurt Wertelaers die inmiddels in Belgie de nodige spraakmakende zaken onder de aandacht heeft gebracht. Onder meer met begeleiding van de ervaren Wertelaers heeft vorig jaar Nikki Jongerling de vraag geprobeerd te beantwoorden: ‘In hoeverre zijn diagnostische kenmerken te identificeren voor opgeloste en onopgeloste Nederlandse cold case zaken?’. Om deze vraag te beantwoorden zijn aan de hand van een preliminaire analyse interviews gehouden met respondenten die zich binnen de politie bezighouden met Nederlandse cold case zaken. Uit de resultaten bleek dat cold cases gesloten blijven door interne druk die wordt gevormd door gebrek aan tijd, capaciteit, geld en deskundigheid.
Een lage kansrijkheid ontstaat door het ontbreken van dossiers en bewijsstukken, een niet-geïdentificeerd of gevonden slachtoffer, de zaak niet-oud of niet digitaal is en tips uitblijven door onder andere het milieu waarin het slachtoffer zich bevindt en de afwezigheid van wroeging bij de dader. Ook kan de externe druk via nabestaanden en media uitblijven, waardoor een andere zaak meer prioriteit krijgt. Nieuwe opsporingsmogelijkheden zoals verbeterde DNA-technieken bieden kansen in de heropening van een cold case. De kwaliteit van het eerste onderzoek is cruciaal. Samen met voldoende deskundigheid, geld en capaciteit. Daarbij zijn getuigen van belang die aangespoord worden door media of een veranderde relatie met de dader. Nabestaanden spelen in hun mate van aanwezigheid voor de heropening een bepalende rol. Ook kan het handelen van de dader tot informatie leiden. Slachtoffers krijgen wanneer zij jong zijn, een bepaalde status, of geld hebben volgens enkele respondenten meer aandacht.
De heropende cold case wordt opgelost door goede documentatie, getuigen, mogelijkheden in forensisch onderzoek en motivatie, deskundigheid, capaciteit en tijd. Heropende cold cases worden niet opgelost door onvoldoende bewijs wegens gebrek aan getuigen, forensische sporen en gebrek aan interne mogelijkheden. Het grootste advies is om het eerste onderzoek goed af te ronden, omdat hierdoor de kansen vergroot worden wanneer de zaak een cold case is. Daarbij moeten de coldcaseteams genoeg deskundigheid en capaciteit hebben om de zaken te onderzoeken, digitaliseren en objectief te kunnen heropenen.
Een aanbeveling om de scriptie te bestuderen en tegen het licht te houden van de ontwikkelingen in 2022 en toekomstig. Onderstaand ook de link naar de activiteiten van Bureau van Meerbeeck.
Download de publicatie hier
Bekijk de achtergronden van Bureau van Meerbeeck hier
