Vakliteratuur: hoe scientific content analysis (SCAN) leidt tot vermoedens in 31-jaar oude cold case België.
Professionals uit de wereld van de intelligence kennen de methode: scientific content analysis (afgekort: SCAN) of ook wel 'statement analysis' genoemd. De inlichtingendiensten hebben de wetenschappelijke methode de laatste decennia verbeterd, ondanks ook de kritieken op de methode. De techniek is afgeleid van zedenonderzoeken met kinderen als slachtoffer: een techniek is destijds ontwikkeld om te toetsen hoeveel waarde gehecht kan worden aan de verklaring van een kind bij een zedendelict. SCAN wordt in Nederland wel als bewijs toegelaten, terwijl dit internationaal nogal verschilt. Tot nu toe toont wetenschappelijk onderzoek aan dat met de techniek onderscheid is te maken tussen de herinnering aan echte, zelf ervaren gebeurtenissen en valse of verzonnen verhalen. Met statementanalyse creëerde de FBI jaren geleden een tool om door de analyse van taal misleiding beter te leren lezen en interpreteren, cognitieve en emotionele liegsporen te herkennen en zo beter de leugenaars van de waarheidsprekers te onderscheiden. Het is een methode die niet alleen bijzonder efficiënt is in politieonderzoek, maar je kunt er, als je de grondregels ervan kent, ook in je persoonlijke leven je voordeel mee doen.
De Belgische onderzoeksjournalist Piet Baete heeft deze FBI-opleiding gevolgd. Aan de hand van een grondige analyse van cold cases die Vlaanderen wakker hielden en nog altijd intrigeren – de moord op Ingrid Caeckaert, om de belangrijkste te noemen – maakt hij pijnlijk duidelijk: misschien speelt de waarheid zich niet af op het voor iedereen bekende podium, maar in de donkere coulissen, achter een gordijn van leugens en misleiding. Het nieuwe boek van Piet Baete werpt nieuw, controversieel licht op 31 jaar oude cold case en betrekt de ouders nog meer in het onderzoek. Baete beschuldigt niemand, maar uit wel zijn sterke vermoedens. Leugens detecteren door taalgebruik te analyseren: de FBI doet het al jaren. Hij gelooft dat de zogenaamde statement-analyse ook in Belgie vaker zou moeten worden gebruikt in politie-onderzoeken. In zijn nieuwe boek Ontmasker de leugenaar past hij de methode toe op enkele Vlaamse cold cases. Inmiddels is ook kritiek op het uitgeven van het boek, daar critici de vraag stellen of Baete op deze manier geld moet verdienen over de rug van een slachtoffer.
De moord op bakkersdochter Ingrid Caeckaert is een van die cold cases waarin justitie en politie enorm veel tijd en energie hebben gestopt, zonder daarbij echt grote vooruitgang te boeken. Honderden mensen zijn ondervraagd, er zijn verschillende oproepen in de media geweest en reconstructies georganiseerd. Maar het mysterie over de dood van Ingrid Caeckaert blijft na ruim dertig jaar nog altijd even groot. Het cold caseteam heeft nog altijd geen idee waarom ze moest sterven. En wie haar met een mes te lijf is gegaan en haar op een beestachtige wijze heeft omgebracht. Het was zaterdag 16 maart 1991 toen het slachtoffer rond de middag van kantoor vertrok in Knokke-Heist. De 26-jarige blondine liep nog even langs bij een vriendin. Normaal ging ze ’s middags altijd bij haar ouders eten, maar niet deze dag. Ze wilde doorwerken en dus kocht ze een broodje dat ze thuis wilde opeten. Het zou kunnen dat ze daar met iemand had afgesproken maar daar zijn geen sporen of aanwijzingen van gevonden tot op heden. Wellicht is ze opgewacht door haar moordenaar. Niet veel later die dag vond een buurvrouw haar lichaam badend in het bloed in de trappenhal tussen de zesde en zevende verdieping. Ingrid Caeckaert bleek door 62 messteken om het leven te zijn gebracht, zo zou later blijken uit de lijkschouwing. Ze bleek niet te zijn beroofd of verkracht. De dader moet zich als een bezetene op haar hebben geworpen en tientallen keren met zijn mes hebben uitgehaald. Het bloedspoor stopte een kleine 200 meter verderop in de straat. Getuigen hebben daar een verdachte rode wagen gezien. En op de deur van het appartement vond het onderzoeksteam later een handafdruk van een onbekend gebleven persoon. Ook DNA-onderzoek leverde niets op. Of weten toch de ouders van het slachtoffer meer?
Bekijk de website van Piet Baete hier
Bekijk het mediabericht over de boekpublicatie hier
Bekijk het mediabericht met de achtergrond over de cold case hier
Bekijk het mediabericht over de cold case hier
Bekijk de website over SCAN hier
Download hier publicatie onderzoekstechniek
Download hier publicatie over statement analysis of deception detection
Bekijk hier website over forensisch statement analysis
