Eerste belangrijke politiek-bestuurlijke stap in aanpak cold cases en vermiste personen door Inspectie Justitie en Veiligheid.
De Inspectie Justitie en Veiligheid (hierna: IJV) heeft een eerste belangrijke politiek-bestuurlijke stap gemaakt als het gaat om de aanpak van cold cases en vermiste personen in Nederland. IJV is gevraagd om een inventarisatie te maken van de stand van zaken rond dit onderwerp, waarbij mede het motto van IJV richtgevend was: toezicht, omdat rechtvaardigheid en veiligheid niet vanzelfsprekend zijn. De uitvoerende organisatie van de aanpak van cold cases en vermiste personen is belegd bij de Nationale Politie. IJV houdt toezicht op de politie. Zij richt zich daarbij op het stimuleren van veerkracht en weerbaarheid, het bevorderen van het lerend vermogen, het bevorderen van effectieve ketens en netwerken en op het scherp houden van de politie op het burgerperspectief. Daarnaast speelt het Openbaar Ministerie een essentiele rol bij de aanduiding van opsporingsonderzoeken die uiteindelijk een cold case status krijgen. De Officier van Justitie is en blijft de leider van het onderzoek.
De roep om een departementaal Programma en Taskforce Cold Cases en Vermiste Personen wordt groter, zeker na de doorlichting van de strafrechtketen door PwC in 2019. PWC beschrijft de knelpunten in de strafrechtketen. Een ruw overzicht van beleid, wet- en regelgeving onderstreept de veelheid en complexiteit van wat er op ketenspelers af komt. Ook voor het beleid rond cold cases. Voor het jaar 2019 stond voor de politie het beleid voor cold cases als een knelpunt vermeld. De organisatie wordt geraakt door:
– Vaak gaat het om handelingswijzigingen, waarbij veel personen binnen de organisaties worden geraakt
– Vaak zijn meerdere organisaties betrokken, wat veel afstemming vergt
– Vaak zijn het meerjarige trajecten, waarbij veel voorbereidingstijd nodig is.
Uit de evaluatie blijkt dat organisatorische uitdagingen de werkdruk verhogen. De veelheid aan wets- en beleidswijzigingen met onduidelijke prioritering, beleidsvorming vanuit verschillende directies, informatie om afwegingen over inzet van capaciteit te maken zijn beperkt zichtbaar op organisatie en op ketenniveau. En afsluitend is achterblijvende ICT en beperkte aansluiting van (logistieke) processen op organisatie en ketenniveau zijn belangrijke factoren voor de werkdrukverhoging. De werkdruk beleving stijgt verder door organisatiewijzigingen en een veelheid aan veranderingen op organisatie- en ketenniveau alsmede door toegenomen media aandacht. Uit de conclusies en aanbevelingen blijkt dat samenwerking en het stellen van prioriteiten achterwege blijft. Dit is dan ook de reden dat voor de politie het ontwikkelen van beleid met ketenpartners tot een knelpunt leidt.
De ontwikkeling van cold case zaken loopt vast, omdat de politie afhankelijk is van de samenwerking en sturing van en door ketenpartners. Het instellen van een departementaal Programma en Taskforce Cold Cases is onvermijdelijk om snel een effectieve beleidscyclus op touw te zetten. Nabestaanden hebben het recht om te weten wat het beleid op korte, middellange en lange termijn is als het gaat om de uitvoeringshandelingen van de aanpak van cold cases en vermiste personen.
IJV laat weten dat de organisatie toezicht houdt op de taakuitvoering van organisaties en besturen op het gebied van justitie en veiligheid. Doel hiervan is om deze organisaties te laten werken volgens de in wetten en plannen vastgelegde afspraken. IJV vindt het afgegeven signaal over de stand van zaken rond de aanpak van cold cases en vermiste personen waardevol en dit meegenomen zal worden in het regulier toezicht. Mocht daartoe aanleiding bestaan, dan zal het proces rond cold cases en vermiste personen worden aangedragen in de risico-analyse op basis waarvan gerichte keuzes voor onderzoek worden gemaakt.
Bekijk de website van de Inspectie Justitie en Veiligheid
Bekijk artikel over politiek-bestuurlijke verantwoordelijkheid bij cold cases
Bekijk artikel over doorlichting strafrechtketen en knelpunten bij cold cases
