Minister Weerwind speech herdenking: Nabestaanden verdienen serieuze rol in strafproces, "veel zaken onopgelost blijven".

Op 1 oktober 2022 vond de Dag Herdenking Geweldslachtoffers plaats in Ede. De nabestaanden van Cold Case en Vermiste personen startte de dag met een zwijgende herdenking van hun geliefden en deden daarmee een beroep op de zwijgende daders om te getuigen en naar voren te komen over hun daad. Een van de sprekers op deze dag was minister Weerwind van het Ministerie Justitie en Veiligheid:

Beste mensen,

Een opengeslagen boek op zijn nachtkastje. Een afdruk van lippenstift op haar favoriete koffiemok. Een rugtas met een nog halfvolle lunchtrommel onder het kinderbedje. Alledaagse dingen die de adem doen stokken, als degene die het daar achterliet er ineens niet meer is. Eerst is er de shock, en dan wordt het leven overleven en krijgen herinneringen een dubbele lading. Vandaag herdenken we dat iemand van wie u hield door geweld om het leven is gekomen. Vandaag staat in het teken van uw gemis. 

Ik weet wat het is om een dierbare te verliezen. Ik weet hoe het voelt. Ik ben daar geweest, op die donkere pagina van het levensboek. En dat is zeer indringend. Ik kan niet voor u spreken. Ik weet ook niet hoe het is om iemand door geweld te verliezen. En daarnaast gaat iedereen anders om met verdriet. Maar ik deel wel graag de woorden van schrijfster Kathryn Schulz met u, die in mijn ogen het gemis van een dierbare zo treffend omschrijft: “Gemis is leven met de constante aanwezigheid van de afwezige.” 

Einde citaat.

Die constante aanwezigheid van de afwezige heeft impact. Het vraagt tijd en aandacht om daarmee te leren omgaan. Maar dat dat bijna een onmogelijke opgave kan zijn, werd mij pijnlijk duidelijk uit de brief die een nabestaande mij schreef. Sinds de gewelddadige dood van haar man moet zij als alleenstaande moeder verder. Ook zij mist haar geliefde enorm, dat omschreef zij met prachtige woorden. Maar ze schreef mij ook over de complexe wereld van de strafrechtspleging waar je als nabestaande ongewild in belandt. Een juridisch getouwtrek dat het persoonlijke rouwproces compliceert en vertraagt. Een lawaaierige tijd vol onzekerheid waarin er nauwelijks ruimte is om in stilte te rouwen.

Een strafproces kan soms wel jaren duren. Nabestaanden krijgen te maken met allerlei instanties en weten vaak niet wat hen te wachten staat. Daarnaast duurt een procedure voor een schadeclaim soms zelfs langer dan de tijd dat de dader in de gevangenis zit. Dat valt maar moeilijk uit te leggen en ik kan mij zeer goed voorstellen dat dat onrechtvaardig voelt. Weet dat ik er als minister voor Rechtsbescherming alles aan doe dat u zich gezien en gehoord voelt. U verdient het om een serieuze rol te kunnen spelen in het strafproces. Om uw rechten ten volle uit te kunnen oefenen. 

Gelukkig is het besef van deze noodzaak de laatste jaren gegroeid. Om die reden doen we er steeds meer aan om echt naar u te kunnen luisteren. Om u in begrijpelijke taal uit te leggen wat u kunt verwachten. Ik realiseer mij ook dat hier nabestaanden zijn die nog helemaal geen rol kúnnen spelen in het strafproces. Ik heb het over degenen die net buiten stonden bij het cold case stilprotest.

Degenen die in het duister tasten over de gewelddadige dood van hun dierbare. Voor wie nog maar één vraag belangrijk is: wie is de dader? En voor wie al het andere in het leven naar de achtergrond is verschoven. Weet dat speciale teams er alles aan doen om die onzekerheid bij u weg te kunnen nemen. Om met de nieuwste technieken op zoek te gaan naar de dader. Tegelijkertijd realiseer ik mij ook, en dat vind ik vreselijk, dat veel zaken onopgelost blijven. 

Beste mensen, vandaag bent u omringt met mensen die de constante aanwezigheid van uw overleden dierbare zo goed begrijpen. Deel uw verhalen met elkaar als u daar behoefte aan heeft. Hopelijk haalt u kracht uit die herkenning. Want ik gun u allen om in de herinnering aan uw dierbare de glans van het leven terug te vinden. Om te kunnen glimlachen als u dat boek op het nachtkastje openslaat op de pagina waarop uw dierbare is gebleven. Uw eigen levensboek gaat verder en ik wens u alle kracht die u daarbij nodig heeft.

Bekijk de website van de Federatie Nabestaanden Geweldslachtoffers
Bekijk hier de speechtpagina