Goed voorbeeld doet volgen. Canadese aanpak sinds 1996: Naast forensisch onderzoeksteam ook tactisch onderzoeksteam. En centralisatie.
Canada is een van de landen die een enorme ontwikkeling doormaakt bij de aanpak van cold cases en vermiste personen. Sinds 1996 hebben Cold Case-onderzoekers in Canada, dankzij het doorvoeren van nieuwe mogelijkheden in onderzoekstechnieken en vooruitgang in wetenschappelijke methoden, met succes zaken opgelost door oud bewijsmateriaal opnieuw te onderzoeken. Wat de Canadezen goed hebben begrepen is dat naast een forensisch team ook een tactisch cold caseteam voorhanden moet zijn. Ondanks forensisch bewijs is het namelijk nog steeds belangrijk voor onderzoekers om van het publiek te horen wie mogelijk informatie heeft over moorden in het verleden.
Steve Smith is een veteraan bij de politie van Toronto in Canada en doet zijn verhaal in de media. Hij leidt momenteel de Homicide Cold Case Unit met het grootste aantal zaken in Canada. Hij houdt ook toezicht op de Major Case Management Unit, de Forensic Video Unit en de nieuw gevormde Missing Persons Unit, waar hij een belangrijke rol speelde bij het begeleiden van de ontwikkeling ervan. Smith is de afgelopen vijf jaar hoofd van de afdeling moordzaken geweest. In die tijd zijn drie van de meest spraakmakende onopgeloste moordzaken in de stad opgehelderd.
Een bijzondere zaak is bijvoorbeeld die van de familie Santos. De scène waar de vader van Patrick Santos in belandde, was iets dat geen enkele ouder ooit zou moeten meemaken. Op 17 september 2006 opende de vader van Santos de achterdeur van zijn huis om de hond uit te laten en ontdekte het levenloze lichaam van zijn zoon op de grond. Ducttape bedekte Patricks gezicht en zijn handen en voeten waren vastgebonden. Hij was pas 21 op het moment van de moord. De oorzaak van zijn dood werd vastgesteld als verstikking. Al bijna 17 jaar is de moord op Santos een mysterie gebleven. De politie is er zeker van dat er "velen" zijn die weten waarom de vriendelijke jongeman werd vermoord. Ze praten gewoon niet. Zoals Nick de barman al in 1946 zei in "It's a Wonderful Life": "Alles wat ze nodig hebben is 'overtuiging'." Die overtuigende factor is DNA en genetische genealogie. "We weten dat we dit kunnen oplossen, het is een zaak die me echt stoort", aldus Smith van de Cold Case Unit. Hij vervolgt direct: "Maar nogmaals, dat doen ze allemaal."
Maar het cold caseteam heeft grote successen behaald. In 2020 loste het cold caseteam de schokkende seksmoord in 1984 van de 9-jarige Christina Jessop op. Het was de buurman van het kleine meisje, een man genaamd Calvin Hoover. Helaas overleed hij in 2015 en zal op deze aardse vlakte nooit boetedoening doen. Daarna kondigde het cold caseteam een aanhouding aan rond de moord op alleenstaande moeder Susan Tice en Erin Gilmour in 1983. De 61-jarige verdachte Joseph George Sutherland was voor de aanhouding nog nooit op de radar van de politie verschenen. Smith merkt op dat het vinden van de verdachte hetzelfde zou zijn geweest als het zoeken naar een speld in een hooiberg. Echter, genetische genealogie was de methode om tot een oplossing te komen in deze zaak. .
Elke plaats delict waar DNA is achtergelaten, kan nu worden opgelost met deze 'game changer'. “Het Openbaar Ministerie heeft ons een subsidie gegeven om in 2022 30 sets DNA in te dienen voor genetisch genealogisch onderzoek en nog eens 30 in 2023. Dat omvat onopgeloste moorden, aanrandingen en niet-geïdentificeerde menselijke resten”, aldus Smith. "We hebben DNA van families uit de jaren 70 en 80", zei Smith, eraan toevoegend dat als het DNA van een verdachte niet in het politiesysteem zat, het cold caseteam met lege handen stond. Vermiste personen en niet-geïdentificeerde menselijke resten zijn met de oude methodes bijna onmogelijk op te lossen.
Bovendien zei Smith dat de politie werkt aan de doorontwikkeling van het nationale bureau voor vermiste personen. "Dit is belangrijk omdat het eindelijk gevallen van vermiste personen uit heel Canada samenbrengt en het nu echt centraal georganiseerd wordt", zei de ervaren rechercheur.
De moord op voornoemde Santos is een van de zaken die de politie heeft ingediend voor onderzoek, samen met DNA van een aantal van de beruchte onopgeloste moorden op sekswerkers uit de jaren tachtig en negentig. Ook op de lijst staat de kleine Rosedale Jane Doe wiens levenloze lichaam afgelopen voorjaar werd ontdekt in een afvalcontainer in een chique wijk. Er zijn 64 andere niet-geïdentificeerde overblijfselen in Toronto die tientallen jaren teruggaan. Bovendien dient het cold caseteam constant DNA in voor testen vanwege de snelle vooruitgang in het forensische veld.
Een voorbeeld hiervan was de Boy in the Box-moord in Philadelphia uit 1957. Rechercheurs werden tientallen jaren gedwarsboomd door de tragische zaak. Zelfs met de komst van DNA als hulpmiddel was het niet genoeg. Totdat het zover was en het vierjarige slachtoffer werd geïdentificeerd als Joseph Augustus Zarelli via genetische genealogie. "Er zijn zoveel verschillende toepassingen hiervoor", zei Smith. “Er zijn zoveel dingen die DNA je daadwerkelijk zal vertellen. Als je eenmaal een pool van interessante personen hebt ontwikkeld tijdens de genetische genealogie, is de rest aan de onderzoekers.” Hij voegde eraan toe: "Dan moet je het bewijs volgen en je theorieën in praktijk brengen."
Een deel van de ontwikkelingen in Canada is de ontluikende Missing Persons Unit, die "veranderde van een compliance-eenheid in een proactieve onderzoekseenheid". Smith merkte op dat er enkele honderden gevallen van langdurige vermissing zijn, waarvan de oudste de mysterieuze verdwijning uit 1919 is van theater-impresario Ambrose Small. "Het is nu veel moeilijker om vermist te worden, gewoon te verdwijnen", zei de rechercheur. "Met alle camera's en digitale tracking." Verwijzend naar de beruchte zaak van seriemoordenaar Bruce McArthur met een overweldigende component van vermiste personen, zei Smith dat er nu meer checks and balances zijn bij verdwijningen. Hij voegde eraan toe dat die nieuwe wetgevende checks and balances al een rol speelden op het hoogtepunt van het McArthur-onderzoek. "Met deze nieuwe tools en ouderwets recherchewerk hopen we de verwoeste families van de vermoorde en vermiste personen een moment van afsluiting te geven", zei Smith. "En die antwoorden zullen eerder vroeger dan later komen."
De ontwikkelingen in Canada, met name die in Toronto, zijn zeker interessant om te volgen en de best practices toe te passen bij de aanpak van cold cases en vermiste personen in Nederland.
