UPDATE: Nog meer namen genoemd door Landelijk cold caseteam Frankrijk: Reconstructie levensloop seriemoordenaars en -verkrachters koppelen aan cold cases.
Update 03-04-2023 Vanuit Frankrijk waait langzaam aan een nieuwe cold casecultuur over Europa. Centralisatie is het kernwoord en het samenbundelen van expertise heeft inmiddels geleid tot onderzoeken naar recidivisten, seriemoordenaars en het zedendelinquenten. Het geeft een beeld ook van grensoverschrijdende delicten en misdadigers die in verschillende landen actief waren. Ook Nederland kent dergelijke zaken, waardoor de roep om een centrale aanpak van cold cases en vermiste personen groter wordt. Zo besteed de media steeds meer aandacht aan de oude zaken vanaf de jaren 50, waarbij zeker de forensische ontwikkelingen kansen biedt voor de waarheidsvinding.
De Belgische media besteedt aandacht aan de Gentse serieverkrachter die 30 jaar geleden het nieuws in Frankrijk beheerste: “Als ik één normale relatie had gehad, was dit nooit gebeurd”. Zelfs tijdens de assisenzaak speelde psychopaat Willy Van Coppernolle elke dag een ander personage. In maart 1993, exact 30 jaar geleden, beheerste de Gentse serieverkrachter en moordenaar Willy Van Coppernolle het nieuws in Frankrijk. Hij had een jongetje van 11 jaar ontvoerd en vermoord. Het sluitstuk van een leven vol oplichting, diefstal en aanranding. Hij verdween in een Franse cel en werd vergeten. Tot het Franse gerecht besliste om zijn hele leven toch nog eens opnieuw tegen het licht te houden, net als de levensloop van diverse andere recidivisten, seriemoordenaars en zedendelinquenten.
De vraag is natuurlijk niet of, maar wanneer het Nederlandse departement, OM en Nationale Politie overgaan tot het inrichten van een coördinerend landelijke voorziening cold cases en vermiste personen.
------------------------------------------------------------------------------------
Update 27-02-2023 Het landelijke cold caseteam van Frankrijk heeft de lijst van seriemisdadigers nog verder uitgebreid. De nu negen misdadigers die het doelwit zijn, zijn al veroordeeld voor seriemisdaden, maar verdenkingen hangen boven andere misdaden die ze mogelijk hebben gepleegd. In dit stadium zijn de negen mannen het doelwit van de zogenaamde "parcours criminel"-onderzoeken van het nationale centrum voor "cold cases" in Nanterre. Politie en gendarmes zullen hun reis volgen, op zoek naar andere slachtoffers. In een poging om dit zwarte cijfer van niet-geïdentificeerde slachtoffers terug te dringen, laat het strafrechtelijk traject de officier van justitie toe om niet op een enkel feit te onderzoeken, zoals tot nu toe het geval was, maar op de hele levensloop van een betrokkene. Justitie gaat rechtstreeks op zoek naar overeenkomsten tussen de onopgeloste zaken. De onderzoekers die verantwoordelijk zijn voor deze negen dossiers zullen eerst de dossiers geheel zorgvuldig herlezen. Daarna worden de kleinste details aan de zaken en de seriemisdadigers gekoppeld. , legt hoofd van de afdeling onopgeloste zaken (Diane) Marie-Laure Brunel-Dupin uit.
"Het Franse rechtssysteem had niet voorzien dat twintig jaar later zaken zouden worden herzien en opgehelderd", analyseert Brunel-Dupin. Ook pleit ze voor een wijziging van de wetgeving, aangezien de samenleving “heeft besloten dit soort zaken niet meer te vergeten”.
Een overzicht van de negen nieuwe geopende onderzoeken:
- Nordahl Lelandais, ofwel "de schaduw"
De ex-soldaat is al veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf voor de moord in 2017 op de kleine Maëlys de Araujo en tot twintig jaar voor die van korporaal Arthur Noyer. Voordat ze het onderwerp waren van een "strafrechtelijk onderzoek", waren 40 dossiers (geconcentreerd in Auvergne-Rhône-Alpes, de Lelandais-regio) het doelwit van de onderzoekers. Waaronder die van het Fort de Tamié, waar twee mannen een jaar na elkaar verdwenen bij de uitgang van hetzelfde muziekfestival. Tot op heden kon geen van de 40 dossiers aan hem worden toegeschreven. - Patrice Alègre
De hoofdvraag voor deze seriemisdadiger is hoe hij heeft kunnen leven zonder een misdaad gedurende zeven jaar. De 54-jarige Patrice Alègre werd in 2002 veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf voor de verkrachting van zes vrouwen en de moord op vijf van hen. Een reeks misdaden gepleegd tussen 1989 en 1997. Wel is hij vrijgesproken voor vijf gevallen van moord en voor een verkrachting gepleegd tussen 1987 en 1992. De rechercheurs die verantwoordelijk zijn voor het heronderzoek van zijn carrière, zullen kijken naar de periode 1990-1997. De periode dat hij leefde zonder een misdaad te hebben gepleegd. - Patrick Trémeau, de "parkeerverkrachter"
Deze 59-jarige man, bijgenaamd de "parkeerverkrachter", werd veroordeeld voor 17 verkrachtingen of pogingen tot verkrachting, voornamelijk in de Parijse regio in de jaren 80 en 2000. Hij handelde voornamelijk 's nachts en viel zijn slachtoffers aan in ondergrondse parkeergarages. - Jacques Rançon, de "stationsmoordenaar van Perpignan"
Jacques Rançon, bijgenaamd de "station-moordenaar van Perpignan", is een van de weinige criminelen die tweemaal tot levenslange gevangenisstraf is veroordeeld. In 2018 voor de verkrachting van en moord op twee vrouwen in Perpignan in 1997 en 1998. Vervolgens in 2022, in hoger beroep, voor de verkrachting van en moord op Isabelle Mesnage in 1986. - Pascal Jardin en de "verdwenen personen van rijksweg A6"
Deze zestiger werd in 2018 veroordeeld tot levenslang voor de verkrachting en moord in 1996 van een van de vermiste personen van de A6. Slachtoffer Christelle Blétry kwam op 20-jarige leeftijd met 123 steekwonden om het leven. De zaak had geleid tot een mobilisatie rond verschillende soortgelijke dossiers, ook wel bekend als de "verdwenen van Saône-et-Loire". Al in 2004 veroordeeld voor poging tot aanranding, is het niet uitgesloten dat hij andere daden heeft gepleegd. - Belgische recidivist Willy Van Coppernolle
Deze Belgische recidivist, nu 79 jaar oud, is in België vele malen veroordeeld, met name voor aanranding. In Frankrijk werd hij in 1995 veroordeeld tot levenslang voor de moord op en verkrachting van Abdel, 11 jaar oud, in Gard in maart 1993, evenals voor de verkrachting van twee tieners in dezelfde regio een paar dagen later. - Pascal Lafolie
Deze 56-jarige man raakte in 2021 in beeld door zijn DNA voor een moord die zevenentwintig jaar eerder was gepleegd: die van middelbare scholier Nadège Desnoix, 17, vermoord in 1994 in Château-Thierry (Aisne). Hij gaf de moord toe en werd aangeklaagd. Hij was in 1997 en 2002 al veroordeeld voor verkrachting en aanranding.
-------------
Eerder is al een artikel geschreven over de centralisatie van de aanpak van cold cases en vermiste personen in Nederland. Ook in Nederland zijn er nog zaken uit de jaren '50, '60, '70 en '80 waarin zeker nog een doorbraak kan volgen door de inzet van de nieuwste forensische technieken. Helaas zijn initiatieven gestrand door reorganisaties en / of ontbreekt het simpelweg aan mensen, middelen en geld om bijvoorbeeld de Nederlandse seriemoordenaars in beeld te brengen en deze alsnog te koppelen aan nog openstaande zaken. De reden hiervoor is dat de minister geen gevalideerd overzicht heeft van de cold cases en vermiste personen alsmede de stukken van overtuiging. Bij nabestaanden en professionals is de wens groot voor een gezamenlijke aanpak van cold cases en vermiste personen door het departement, het Openbaar Ministerie en de Nationale Politie.
Frankrijk heeft afgelopen jaar de aanpak van cold cases en vermiste personen geïntensiveerd en gecentraliseerd, bestaande uit een samenwerking tussen onderzoeksrechters, het openbaar ministerie en de politie. Het departement van Justitie is ook nauw betrokken bij de opzet en ontwikkelingen. Het Cold Cases Centre in Nanterre heeft een bijzonder goede stap gemaakt, namelijk de focus op Ransom, Trémeau, Jardin, Lafolie. Dit zijn de namen van vier seriemoordenaars en verkrachters die nu vol in het vizier zijn van het landelijke specialistische cold caseteam. Afgelopen december zijn vier cold cases heropend om zo de criminele reis van deze moordenaars en verkrachters verder in beeld te krijgen. Het betreffen reeds veroordeelde daders voor moord en verkrachting. Het landelijke team wil bekende en ongeïdentificeerde onbekende slachtoffers koppelen aan deze vier bekende misdadigers. Het team heeft in totaal zeven onderzoeken lopen om een beter beeld te krijgen van het verleden van de vier uitverkozen veroordeelden.
De specialisten in seriemoordenaars van het onderzoeksteam noemen het aantal misdrijven wat de vier op hun naam hebben een "dark number". Het Franse onderzoeksteam heeft zich gericht op een nieuwe methode: Breng het leven van een seriemoordenaar totaal in beeld, ofwel zijn criminele koers. Het in beeld brengen van de levensloop van de seriemoordenaars en -verkrachters moeten overeenkomsten gaan bieden de cold cases.
Deze onderzoeken zijn gericht tegen de bekende criminelen:
- Jacques Rançon, de "moordenaar van Perpignan", tweemaal tot levenslang veroordeeld voor verschillende moorden op en verkrachtingen van jonge vrouwen
- Patrick Trémeau, de "parkeerverkrachter", verdacht van minstens 18 verkrachtingen in de Parijse regio tussen 1984 en 2009
- Pascal Jardin, dader van de verkrachting en moord in 1986 van Christelle Blétry, gedood door 123 steekwonden op 20-jarige leeftijd. Mogelijk nog meer zaken op zijn naam.
- Pascal Lafolie, in 2022 aangeklaagd voor de moord op middelbare scholiere 17-jarige Nadège Desnoix in 1994, na eerder al een veroordeling wegens verkrachting in 2000.
Het landelijke onderzoeksteam doet al onderzoek naar de pedofiele moordenaar en voormalig Frans soldaat Nordahl Lelandais, veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor de moord op Maelys Arojo in 2017 en tot twintig jaar voor de moord op korporaal Noyer. Maar ook de levens van Patrice Allègre die in 2002 is veroordeeld tot levenslang voor vijf moorden en vijf verkrachtingen en van Willy Van Coppernolle, eveneens veroordeeld in 1995 tot levenslang voor de moord op een tiener en twee verkrachtingen, worden in beeld gebracht. Aan het onderzoek zijn al onderzoeksrechters gekoppeld om alle activiteiten te toetsen.
Voor de eerst genoemde seriemoordenaars zullen de onderzoekers een volledige tijdlijn trekken en deze zo nauwkeurig mogelijk invullen met alle plaatsen van verblijf, werk, voertuigen, afspraken, vakanties en andere activiteiten die ze hebben uitgevoerd buiten hun gevangenistijd. Het resultaat moet een volledige reconstructie zijn van hun levens. Daarna kan een link worden gelegd met andere moorden en verkrachtingen. Voor elke aldus gereconstrueerde levensperiode zal het onderzoekteam ook de geografische gegevens, modus operandi en psychocriminele "handtekeningen" in beeld brengen om zo de verbanden te kunnen leggen. Als er een solide verdenking ontstaat, wordt de uitkomst vervolgens door het coldcasecentrum meegedeeld aan de bevoegde rechtbank om het klassieke strafrechtelijk onderzoek te openen en uit te voeren.
Er is natuurlijk niets dat bevestigt dat deze vier mannen andere misdaden hebben begaan, maar het doel is om deuren te sluiten en mogelijke kansen niet te missen wanneer een seriemoordenaar in een regio is gebleven waar een misdaad zijn handtekening lijkt te dragen. Ondertussen wachten tientallen families van vermiste personen of slachtoffers op antwoorden. De vraag is waarom juist deze vier misdadigers zijn uitgekozen afgelopen periode. De voormalige chauffeur Jacques Rançon noemde tijdens verhoren zelf een slachtoffer wiens voeten hij zou hebben "afgehakt". Patrick Trémeau zou minstens 18 verkrachtingen hebben gepleegd en het cold caseteam verwacht dat het DNA van Pascal Lafolie ook nog resultaten zal geven in andere zaken. Pascal Jardin, ten slotte, wordt in verband gebracht met meerdere verdwijningen en moorden rond de snelweg A6 tussen 1984 en 2005.
Het concept van criminele levensloop lijkt een goede tactische stap aangezien de onderzoeksrechters van het nationale coldcasecentrum van Nanterre, die belast zijn met deze onderzoeken, sinds maart 2022 parallel 45 zaken van seriematige of onopgeloste misdaden hebben behandeld die voor toetsing vanuit alle districten zijn toegezonden. Ze matchen daardoor des te meer met de in beeld zijnde seriemoordenaars- en verkrachters. De aanpak is niet geheel nieuw: op deze manier werkte de succesvolle onderzoeksrechter Sabine Kheris aan de dossiers van seriemoordenaar Michel Fourniret. Fourniret werd in 2008 veroordeeld voor de moord op zeven jonge vrouwen en tienermeisjes en heeft sindsdien, voor zijn dood in 2021, de moord op drie andere jonge meisjes bekend. Kheris was doortastend om het leven van Fourniret in beeld te brengen en te reconstrueren.
Veel families hebben hun hoop gevestigd op deze revolutie in cold cases en vermiste personen, om antwoord te krijgen op hun vragen, die soms al 50 jaar onbeantwoord zijn gebleven.
Voor Nederland kan een soortgelijke aanpak worden opgezet voor de Nederlandse seriedaders:
- Gerardus Cornelis Spruit 12 januari 1922 – 12 december 1989 * aangehouden 1974
- Johannes Marinus (Hans) van Zon 20 april 1942 – 11 mei 1998 * aangehouden 1967
- Michel Stockx 17-01-1942 – 25 september 2001 * aangehouden 1981 - vrijgelaten 1987 - aangehouden 1991
- Jacobus Dirk (Koos) Hertogs 16 december 1949 – 19 juli 2015 * aangehouden 1980
- Willem van Eijk 13 augustus 1941 – 19 juni 2019 * aangehouden 1974 - vrijgelaten 1990 - aangehouden 2001
Bekijk het mediabericht
Bekijk eerder artikel over de aanpak
