De cold caseadvocaat van Frankrijk: "Ik hou niet van anglicismen zoals cold case, maar ben beetje gedwongen om het te gebruiken."
Frankrijk is dominant aan het worden in Europa als het gaat om de aanpak van cold cases en vermiste personen. Zo is in Nanterre nabij Parijs een landelijke cold caseteam actief waarin echte cold casespecialisten werkzaam zijn. In Frankrijk is een cold casecultuur ontstaan. Zo is men bij het landelijke cold caseteam een bijzonder project aan het doen, wat tot nu toe al positieve resultaten heeft voortgebracht: de levens van Frankrijks bekendste seriemoordenaars worden in beeld gebracht en samen met de forensische digitale en biologische mogelijkheden worden de onopgeloste zaken er aan gekoppeld. Maar ook de advocatuur duikt vol op cold cases en vermiste personen en staan de nabestaanden bij. Vaak genoeg om justitie en politie aan te sporen en als het moet te dwingen op de kwaliteit van hun onderzoeken te optimaliseren en zaken ook weer op te pakken. Een van de specialisten in Frankrijk is cold caseadvocaat Didier Seban.
Hij wordt regelmatig in de pers voorgesteld als dé advocaat gespecialiseerd in cold cases. Het anglicisme in het Franse rechtssysteem was voor Seban wennen: "Over het algemeen hou ik niet van anglicismen, maar ik ben een beetje gedwongen om het te gebruiken. Een lange tijd beschouwde Frankrijk zichzelf als risicovrij als het gaat om seriemoordenaars. Ons werd aan het begin van onze carrière verteld dat "het Amerikaanse dingen zijn", "het zijn thrillers", "die misdaden, dat is omdat de Amerikanen te veel wapens hebben", "we hebben onze 'gewone' moordenaars en geen seriemoordenaars" enz. We hadden echter al in de gerechtelijke geschiedenis Dokter Petiot en andere criminelen in serielevensdelicten waaruit duidelijk bleek dat het geen Angelsaksisch fenomeen was maar een fenomeen dat bestaat over de hele wereld. Dus het eerste was lange tijd een vorm van ontkenning van het fenomeen in Frankrijk."
Het tweede obstakel waar de Fransen tegenaan liepen toen ze de dossiers van dit type onopgeloste moordzaken begonnen te behandelen, naast de 10-jarige strafrechtelijke verjaring, is het dat ze het idee hadden dat eigenlijk alles al in de zaak was gedaan. Er is een Franse cultuur die wil dat gerechtigheid wordt nagestreefd in de naam van het volk. Maar elke betrokkene botste met justitie en de rechtbanken die het idee gaven dat er niets meer aan te doen was.
Seban vervolgt: "Persoonlijk ben ik geen rechten gaan studeren om cold cases te behandelen. Ik begon mijn carrière met klassiek strafrecht, daarna verliet ik het strafrecht voor bestuursrecht om vervolgens weer terug te keren in het strafrecht en wel direct bij een vermissingszaak." Hij is ook stellig over het feit dat op basis van zijn ervaring dat het verstrijken van de tijd de vijand is van het streven naar rechtvaardigheid en/of de waarheid: "Het verstrijken van de tijd bezorgt ons duidelijk problemen. Omdat sommige getuigen verdwijnen, want vooral sommige dossiers worden in Frankrijk nog steeds slecht bewaard of te gemakkelijk vernietigd. Dat is opnieuw het probleem van de beperkte middelen die aan onze gerechtigheid worden gegeven. Maar het verstrijken van de tijd geeft ook twee voordelen aan het onderzoek. Aan de ene kant de evolutie van de wetenschap en van techniek. We hadden het over DNA, maar het DNA van 15 jaar geleden is niet het DNA van nu. Het verstrijken van de tijd betekent dus dat technieken evolueren en dat het kan leiden tot een resultaat in zaken die enkele jaren geleden technisch niet konden worden opgelost. Aan de andere kant stelt het verstrijken van de tijd ons in staat om de criminele activiteiten van de mogelijke dader opnieuw onderzoeken. De tijd is ook de weg naar het identificeren van de dader en er vervolgens andere elementen aan toe te voegen, zoals andere feiten waarbij hij betrokken zou kunnen zijn of een nieuwe soortgelijke zaak waarin hij verdachte is. Natuurlijk kan een misdaad een enkele handeling zijn, maar voor een bepaald aantal moorden waarvan de omstandigheden specifiek zijn, zeggen we tegen onszelf, op criminologisch niveau, dat als de dader zich zo kon gedragen bij het slachtoffer, het geen unieke daad is. Er is dan ook overeenkomstige ander delinquent gedrag, ook al zijn ze misschien niet strikt identiek. Het verstrijken van de tijd biedt ook de mogelijkheid om lang daarna getuigenissen te ontdekken. Is het berouw, de angst, het gebrek aan belang? Ik weet het niet. Er kunnen genoeg dingen zijn waarover mensen niet spreken rond de periode van het delict, maar altijd gebeurt het dat het verstrijken van de tijd het vrije woord bevrijdt.
Het passeren van de tijd is de vijand van het rechtvaardigheidsgevoel, althans voor de slachtoffers. Omdat er bij de nabestaanden het vreselijke gevoel heerst om in de steek gelaten te worden. Ik heb slachtoffers en nabestaanden ontmoet die al 20 jaar niet zijn benaderd door justitie en politie, terwijl in de media wel het bericht verscheen dat het onderzoek wel de aandacht had. Het is zo'n lang en moeilijk gevecht dat ze soms alleen zijn en het opgeven. Als professionals bij het helpen van gerechtigheid zijn we gedwongen ermee te leven, maar het is totaal ondraaglijk voor de nabestaanden. En de vertragingen die verband houden met het functioneren van justitie spelen ook een rol."
Het kantoor van cold caseadvocaat Didier Seban duikt in een nieuwe cold case. De ouders van Stéphane Kameugne wachten nog steeds op de waarheid over de dood van hun zoon, wiens lichaam in 2008 in het Marne-kanaal in Frankrijk werd gevonden. Ze vragen of het landelijke cold caseteam zich bezig kan gaan houden met deze zaak. Doet justitie wat nodig is in het onderzoek naar de dood van Stéphane Kameugne? De familie betwijfelt het. Toen hij in 2008 verdween gingen familieleden al uit van een misdrijf, ondanks de mobilisatie om het om hem levend terug te vinden. Drie weken later werd het lichaam van Stéphane Kameugne opgevist in de Marne. Justitie gaat dan over tot de conclusie van een noodlottig ongeval onder invloed van alcohol na een avondje stappen.
Uit contra-autopsies bleek echter dat het slachtoffer mishandeld moet zijn voor zijn dood en dat dit mogelijk ook mee heeft gedragen aan zijn dood. Zijn ouders vragen om het dossier te overhandigen aan het landelijke cold caseteam in Nanterre nabij Parijs. Het openbaar ministerie van Reims (Marne) verzet zich hier echter tegen en weigert zich van de zaak te ontdoen. De advocaat van de nabestaanden, Didier Seban, hekelt het antwoord van het openbaar ministerie, dat hij interpreteert als "een gesloten deur voor de familie".
De familie heeft inmiddels een witte mars georganiseerd voor het gerechtsgebouw van Reims om het onderzoek opnieuw op gang te brengen.
Bekijk de website advocatenkantoor
Bekijk het interview met Didier Seban
Bekijk mediabericht
