De verhalen en gevolgen nabestaanden in een cold case. Een voorbeeld van een Belgische onopgeloste zaak. Europese empathische uitdaging.

De cold cases, ongeïdentificeerde lichamen en vermiste personen in de grensgebieden met België en Duitsland blijven ook interessant voor de Nederlandse kant van het grensgebied. Niet uit te sluiten is dat er over en weer verwikkelingen zitten in de zaken. Alleen door het achterblijven van politiek bestuurlijke verantwoordelijkheid en verantwoording tussen Nederland en Belgie is van een effectieve en efficiënte samenwerking nauwelijks te spreken. Nabestaanden hebben het nakijken, terwijl de mogelijkheden tot de waarheidsvinding nog enorm zijn. 

Een aantal onderzoeksjournalisten, zoals die van de websites ColdCaseZaken.nl en Bureau van Meerbeeck, besteden flink aandacht aan de Belgische slachtoffers via diverse mediakanalen. Ook de Belgische televisie en kranten komen meer terecht in de "nieuwe" cold casecultuur, wat voor de toekomst alleen maar kan leiden tot meer waarheidsvindingen. Samen met de wetenschappelijke voorvechtster voor de forensische aanpak van cold cases, Sofie Claerhout, kunnen de inspanningen er voor zorgen dat België naast Zweden, Nederland, Denemarken, Duitsland en Frankrijk de voorbeeldlanden zijn voor de ontwikkelingen bij de aanpak van cold cases voor de rest van Europa. 

Onbegrijpelijk is dan ook dat op Europees niveau nog geen Programma Aanpak Cold Cases en Vermiste Personen is ontwikkeld. Vanuit Europa is in 2022 bevestigd dat de aanpak de verantwoordelijkheid van elke individuele lidstaat is, ondanks het feit dat op veel justitiële onderwerpen wet- en regelgeving is ontwikkeld voor de samenwerking op Europees niveau. De grootste vraag is dan ook wanneer het Europese parlement van alle lidstaten een gevalideerde lijst gaat vragen van alle cold cases en vermiste personen. Met de huidige forensische technieken moeten niet alleen de lidstaten zelf investeren in geld, mensen en middelen, maar ook de Europese Commissie heeft een bepalende en richtinggevende verantwoordelijkheid in deze. 

Samenwerken is ook kennis, gegevens en ervaringen delen. De prioriteit voor de Nederlands-Belgische samenwerking is om beiden een gevalideerde totaallijst aan cold cases, niet geïdentificeerde lichamen en vermiste personen te publiceren. Een goede motivatie om tot zo'n gevalideerde lijst te komen is de ontwikkeling dat men sinds vorige jaar de relatie onderzoekt tussen de Belgische Marc Dutroux en de Nederlandse Tanja Groen. Aandacht geven in de publiciteit van dit soort zaken blijft essentieel. 

Een andere bijzondere zaak aan de Nederlandstalige kant van België is de zaak rond slachtoffer Olga de Coster. Ruim een jaar is geen aandacht gegeven aan deze cold case en nu komt de zaak toch weer in de media. De politie gelooft niet dat Olga De Coster zelfmoord pleegde. In de nacht van 11 op 12 februari 1996 verdween de 28-jarige Olga De Coster in Vilvoorde, net boven Brussel in België. Een bewakingscamera registreert om 23.30 uur nog hoe ze de brasserie waar ze werkte afsluit. Olga's wagen staat 200 meter verder langs het water geparkeerd. Maar onderweg naar haar wagen is er iets gebeurd. Drie weken later wordt Olga's lichaam uit het water gehaald. Uit de autopsie blijkt dat ze verdronken is, maar hoe ze precies in het water is beland, blijft een raadsel. De politie gelooft niet dat het om zelfdoding gaat. Olga's familie en de federale politie hebben reeds in het Belgische opsporingsprogramma 'Faroek' uitgebreid aandacht gevraagd voor de zaak. 

Olga De Coster werkte al vier jaar in de brasserie. "Je bedenkt alle soorten scenario's," zegt tante Sonja De Coster. "Je denkt ook aan het water dat er is. Heeft iemand haar iets willen aandoen? Is ze ontvoerd?" De dood van Olga de Coster heeft enorme gevolgen voor de nabestaanden. De broer van het slachtoffer wordt nadien nog aangehouden voor een nachtelijke brandstichting. De man wilde wraak nemen op hun ex-buurman, die zeventien jaar geleden zijn zus Olga aanrandde. Volgens de broer is die verantwoordelijk voor de vermoedelijke zelfmoord of dood van zijn zus. De destijds dertigjarige broer drong het huis de ex-buurman binnen en wou de man, en eventueel ook zijn Thaise vrouw, vermoorden. Maar eenmaal in de kamer begon hij te twijfelen en liep hij naar buiten om kort daarna toch weer terug te keren. Nu gewapend met aanmaakblokjes voor de barbecue die hij aanstak in het huis. De ex-buurman en zijn vrouw werden echter snel wakker en slaagden erin de brand te doven. 

Zeventien jaar geleden woonden Olga en haar broer naast de ex-buurman in Boortmeerbeek. Het toen elfjarige meisje ging vaak helpen en spelen bij de buurman. Pas veel later, toen Olga volwassen was, kwam aan het licht dat de man haar aangerand had. De ex-buurman kreeg voor deze zaak een half jaar cel. Maar in het hoofd van de werd alles plots glashelder. De broer beweerde tegenover familie dat zijn zus zelfdoding pleegde ten gevolge van de aanranding die ze nooit verwerkt zou hebben. Hij hield de ex-buurman verantwoordelijk voor de dood van zijn zus en zon op wraak. Na wraak te hebben genomen reed hij door naar het kanaal waar het lichaam van zijn zus werd uitgehaald om vervolgens naar het kerkhof te rijden in Melsbroek waar ze begraven ligt. Toen de politie hem er aantrof, stond hij op het punt zelf uit het leven te stappen. Op dat moment werd hij aangehouden voor de brandstichting. 

“Wij kunnen absoluut niet goedkeuren wat haar broer heeft gedaan”, zegt een tante. “Hij had dit moeten laten rusten en zeker niet het recht in eigen handen nemen. Die aanrander is gestraft voor zijn daden.” De broer van het slachtoffer kampte na de dood van Olga met zware psychische problemen en zelfmoordneigingen en heeft zich behandelen daarvoor. “Hij wilde steeds bij Olga zijn. Van zijn echte plannen hebben we echter nooit iets gemerkt, zelfs niet de avond voordien.” De broer is inmiddels getrouwd en is vader geworden van een dochtertje. “Toch kon hij daar het geluk niet in vinden. Hij voelde zich altijd schuldig omdat hij het goed heeft. Hier is maar één uitweg voor en dat is een zeer uitgebreide be­geleiding”, aldus de tante. 

Tot op vandaag ontkent de ex-buurman overigens de aanranding van Olga. “Dat meisje beweerde dingen die niet gebeurd zijn. Het was de post-Dutroux­periode en men hield geen rekening met mijn kijk op de zaak. Ik ben onschuldig gestraft. Ik heb haar nooit aangerand”, zei de ex-buurman. “Na mijn veroordeling ben ik verhuisd. Ik wilde niks meer met die ­familie te maken hebben. Nu volgen ze me tot mijn huidige woonplaats. Ik hoop dat ik die broer, die me probeerde te vermoorden, nooit meer tegenkom. Ik wil dat het stopt.”

Zeven jaar nadat het lichaam van de 28-jarige Olga Decoster uit het kanaal van Vilvoorde werd gehaald zijn er meer vragen dan antwoorden over haar dood. Elke tip werd zorgvuldig onderzocht maar  de cold casespeurders tasten nog steeds in het duister over de omstandigheden waarin Olga om het leven kwam. Haar familie heeft slechts één ‘opluchting’: haar lichaam is gevonden. Een dermate pijnlijk vraagteken over wat er is gebeurd is dat de broer van het slachtoffer zeven jaar cel kost. “Aan het graf van Olga beloofde ik dat ik nog iets goed voor haar wilde doen. En ja, daar heb ik ongelooflijk veel spijt van.”

Bekijk het mediabericht
Bekijk overzicht cold cases Vlaanderen
Bekijk de website Bureau van Meerbeeck
Bekijk website Cold Case Zaken
Bekijk website Sofie Claerhout
Bekijk mediabericht initiële berichtgeving
Bekijk mediabericht brandstichting
Bekijk mediabericht Dutroux-Groen