Duitse misdaadjournalistiek 40 jaar aandacht cold case vergiftigingszaak. Multimedia: Documentaire Dr. Mord, Duitse seriemoordenaar.
Net als andere landen in Europa waait de cold casecultuur langzaam aan ook vanuit de Verenigde Staten, Australië en Canada over naar Duitsland. Daar krijgen cold cases en vermiste personen steeds meer de aandacht van de media. Voor Nederland is dit ook een positief proces, gezien de cold cases en vermiste personen in de grensgebieden met het buurland. Door de inzet van misdaadjournalisten komen Duitslands meest bijzondere onopgeloste zaken in de schijnwerpers te staan. Een goede ontwikkeling, hoe oud de zaak ook is, want media-aandacht en opsporingscommunicatie zijn belangrijke pilaren tot het komen van waarheidsvinding. Precies 40 jaar geleden, op 31 januari 1983, werden twaalf studenten in Würzburg in zuidoost Duitsland vergiftigd met thallium - een van hen stierf, een ander werd invalide. De zaak blijft tot op de dag van vandaag onopgelost. Het waren bier- en sapflessen die vermengd waren met het reuk- en smaakloze zware metaal thallium. Op 31 januari 1983 werden de drankjes op drie plaatsen in Würzburg achtergelaten: voor de collegezaal van de geneeskundestudenten en in twee slaapzalen.
Het is nog onduidelijk wie deze thalliumaanval heeft uitgevoerd en waarom. Het parket van Würzburg zei: "De zaak is nog steeds niet opgelost. Het wordt beschouwd als een "cold case". Zijn er nieuwe bevindingen? Zijn er nieuwe onderzoeksmethoden?". De zaak is enkele jaren geleden opnieuw onderzocht. "Er zijn hier echter geen nieuwe aanwijzingen gevonden. De procedure is momenteel "slapend", maar is nog niet definitief afgesloten", aldus de officier van justitie. Een van de vergiftigde studenten was Klaus Peter Schaumann. 40 jaar na de aanslag herinnert hij zich het incident nog heel goed. Hij had twee slokjes vergiftigd sinaasappelsap genomen dat een kamergenoot in zijn gedeelde appartement na haar lezing mee naar huis had genomen. Het heeft enige tijd geduurd voordat de omvang van het incident duidelijk werd. "We zijn eerst naar een dokter om de hoek gegaan omdat we ons eigenlijk niet ziek voelden", meldt Schaumann.
"In het begin waren we euforisch en opgewonden, totdat de pijn kwam - in de vingertoppen, de benen, de voeten, achter de borst", herinnert Schaumann zich. Pas in de universiteitskliniek realiseerde hij zich dat de hoeveelheden gif die hij had ingenomen zonder behandeling dodelijk zouden zijn. "Kortom, we hadden ongelooflijk veel geluk", zegt hij. De getroffenen lagen enkele weken op de intensive care van het Universitair Ziekenhuis van Würzburg. Schaumann is nog steeds dankbaar voor de uitgebreide zorg en behandeling door artsen en verpleegkundigen daar. Het haar van de vergiftigde jongeren viel uit door het thallium. Ze lagen aan de dialyse en moesten liters per per dag drinken om de metalen uit hun lichaam te spoelen. "Uiteindelijk ben ik na 40 jaar erg dankbaar dat ik heb kunnen overleven", zegt Klaus Peter Schaumann. Hij heeft geen gevolgschade geleden. Zijn huisgenoten, met wie hij nog steeds contact heeft, maken het goed.
Hij accepteerde dat het "wie" en het "waarom" in dit geval nog steeds niet duidelijk zijn. "Een verstandig mens zou het graag willen weten, maar we zullen ermee moeten leven", zegt Schaumann. De politie had destijds een speciale commissie ingesteld en honderden tips opgevolgd. Voor de arrestatie van de dader werd een beloning van 15.000 mark uitgeloofd. Dertien jaar geleden hervatte het parket het onderzoek, maar de verdenking tegen de vermeende dader destijds was niet houdbaar. De zaak blijft tot op de dag van vandaag onopgelost.
Wat is thallium? Thallium is een zacht, grijs zwaar metaal dat geur- en smaakloos is. Het lijkt erg op lood en is extreem giftig. Thallium werd vaak gebruikt als rattengif. Maar dat is in Duitsland al jaren verboden. Mensen kunnen het zware metaal opnemen via de huid, maar ook via de luchtwegen en het spijsverteringskanaal. Thalliumvergiftiging veroorzaakt maagpijn en schade aan het zenuwstelsel en in sommige gevallen de dood. Overlevenden van de vergiftiging kunnen blijvende schade aan het zenuwstelsel veroorzaken. In de natuur komt thallium in veel gesteenten voor en dus ook in de bodem.
Het dossier heeft inmiddels ook al een geschiedenis met een verdachte. Duitsland vraagt zich af of de dader al in de beklaagdenbank heeft gezeten. Eerder is Wolfgang R. (62) - beter bekend als Dr. Mord - in beeld gekomen als dader. De verdachte was al in 1986 veroordeeld voor moord. Hij werd echter vrijgelaten na 17 jaar gevangenisstraf wegens goed gedrag. Het zijn twee vrouwen die het spoor van dokter Mord naar de aanslag op de studenten in Würzburg leiden. Ten eerste zijn ex-vrouw, een dokter. Ze herinnerde zich in haar getuigenis dat "hij me belde vanaf een conventie in 1978." Wolfgang R. vroeg de toen 27-jarige vrouw om geen van de yoghurts in de koelkast te eten, "ze zouden slecht kunnen zijn". De vrouw deed het toch, ze zakte in elkaar en lag een week op de intensive care. Wolfgang R., die vier keer getrouwd was, ging zelf uit van een aanslag en hij fantaseerde tegen zijn vrouw dat er een geheime dienst achter zou kunnen zitten. En dan is er nog een tweede vrouw die ook als getuige is gehoord: Monika J. (54) was de minnares van de dokter in het jaar dat de aanslagen op de studenten plaatsvonden, beiden werkten destijds in de universiteitskliniek in Würzburg. De gifaanvallen schokten de stad, vooral de medische professie, aangezien het ook om jonge dokters ging. "Hij wilde gewoon proberen wat er uit zou komen", zei Wolfgang R. destijds tegen haar over de zaak. In de winter van 1983 zakte ze zelf ineens in elkaar, wekenlang vocht ze met de dood. Er was sprake van een ernstige vergiftiging, waarbij het cerebellum gedeeltelijk was vernietigd. In die tijd was er zelfs sprake van een opeenstapeling van vergiftigingsverschijnselen in de omgeving van Dr. Moord.
In 2009 wordt hij voor de tweede keer in zijn leven veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf.
