Misdaadverslaggever Sander Sonnemans: Succesvolle aanpak cold-case krijgt zeker navolging. Dergelijke aanpak "erg duur."
De Nationale Politie en het Openbaar Ministerie moeten het doen met de mensen, middelen en geld waarover ze nu beschikken. De minister van Justitie en Veiligheid zou een enorme bijdrage kunnen leveren voor de nabestaanden in minimaal 1700 cold cases. Of ook wel: er lopen nog minimaal 1700 daders rond van een ernstig delict. Toch heeft de minister van Justitie en Veiligheid besloten geen Programma of Taskforce Aanpak cold cases en vermiste personen op te starten. Het is voor de minister verre van een prioriteit. Ondertussen staan nabestaanden, officieren van justitie, cold caserechercheurs en forensische specialisten met de handen in het haar. Forensisch zijn zoveel mogelijkheden voorhanden om de achterstand in cold cases levens- en zedendelicten en niet geïdentificeerde lichaamsdelen te verwerken, alleen juist geld, middelen en mensen worden gemist.
Wat ook belemmerend is voor de (landelijke) aanpak van cold cases en vermiste personen is dat de inrichting van cold cases en vermiste personen achterblijft bij de forensische mogelijkheden. In het herinrichtingplan van de Nationale Politie wordt gesproken over een 'voorziening', wat tot op heden heeft geleid tot een diversiteit aan inrichtingen van 'cold caseteams' in de eenheden van de Nationale Politie. De onderlinge verschillen zijn enorm, in bezetting, in uitvoering en in opsporingscommunicatie. De roep om nieuwe wetgeving, zichtbaar en transparant leiderschap en een overkoepelend toezichthoudend orgaan wordt steeds luider. Het Openbaar Ministerie en de Nationale Politie zijn onder deze omstandigheden niet in staat om de aanpak van cold cases en vermiste personen te optimaliseren. Vaak genoeg is "de aanpak van cold cases en vermiste personen" een thema of een portefeuille bij niet zichtbare leidinggevenden en is daarmee ook geen proces van prioriteit. Een recente ontwikkeling is de vorming van een Landelijk Expertisecentrum Persoonsvermissingen (LOEP), een relatief nieuw team in oprichting bij de Landelijke eenheid binnen de afdeling Netwerk van Expertises (NXT) van de Dienst Specialistische Operaties.
Misdaadverslaggever van het AD Rotterdams Dagblad beschrijft in het live televisieprogramma "Onder Ogen" de achtergronden van een zaak die zich recent afspeelde in Schiedam, waarbij hij schetst dat dit soort successen "wel duur zijn". Na een ruim 12 jaar lange zoektocht was er maandag 16 januari eindelijk een doorbraak in de verkrachtingszaak ‘man in de kelderbox’. In 2010 werden twee tienermeisjes in zowel Vlaardingen als Schiedam slachtoffer van seksueel misbruik in een kelderbox. Een derde ontsnapte aan een poging daartoe. De 52-jarige Schiedammer werd gearresteerd als verdachte in de zaak. De man is aangehouden nadat hij vrijwillig DNA afstond.
Sander vertelt dat agenten in een cold-case om de zoveel tijd het dossier nog een keer uit de kast pakken om te kijken of ze met een frisse blik in het bewijs toch weer aanwijzingen kunnen vinden. Over de zaak vertelt Sander: "Het was in de zomer van 2010, toen twee meisjes, onafhankelijk van elkaar, die hun fiets in de kelderbox weg wilden zetten nadat ze uit school waren gekomen, werden aangesproken door een typische man, hij liep op pantoffels, met een fiets aan de hand. Dat was dus wel opvallend". Sander: "Die meisjes werden met een smoes in Schiedam en Vlaardingen door die man aangesproken. Hij zei dat ie een lekke band had of een fietspomp wilden lenen". In de kelderbox werden die meisjes vervolgens misbruikt. "Er is toen wel een tekening van de dader gemaakt maar ze kwamen toen niet verder."
De politie gebruikte unieke methodes in de zoektocht naar de ‘man in de kelderbox’. Zo werd er aan de hand van de verklaringen van de slachtoffers en de tekening die in 2010 werd gemaakt een hologram opgezet. De tekening was volgens Sander erg goed. Dat hologram van de dader werd getoond aan het publiek in de buurt van de plaats delict. Daarnaast werd er ook een stripverhaal van de man verspreid in de omgeving waar de dader toesloeg. Zowel het hologram als het stripverhaal leidde tot ruim driehonderd tips waarmee de politie verder kon rechercheren. Sander: "Mensen praten er over en dat is wat het cold-caseteam wil, dat er over gesproken wordt."
De politie is in november 2022 bij een eerste groep van zo'n 45 mensen langsgegaan om te vragen of ze DNA af wilden staan. Sander: "Frappant is wel dat de man die uiteindelijk gearresteerd is, vrijwillig zijn DNA heeft afgestaan. Waarom zou je dat doen? Misschien dacht hij 'het loopt zo'n vaart niet'. Of is hij verstandelijk minder ontwikkeld en kon hij de gevolgen niet overzien."
Een dergelijke aanpak als in deze cold-case is volgens Sonnemans erg duur, maar "het doel heiligt de middelen. Het zal vast wel vaker ingezet gaan worden want het is succesvol gebleken"
Foto AD