Verenigde Staten loopt voorop met terechtzittingen na DNA-hits in cold cases. Leerprocessen voor Nederland en rest Europa.
De Verenigde Staten blijft toch de bakermat als het gaat om de aanpak van cold cases en vermiste personen. Terwijl in Europa langzamerhand forensisch onderzoek wordt toegepast in cold cases, zijn er in de Verenigde Staten (en ook andere landen) volop rechtszaken gaande. Voor Europa is het heel belangrijk om te zien wat de rechtsgevolgen zijn van de toepassing van forensisch onderzoek in oude niet opgeloste zaken. Leidt een DNA-hit eigenlijk tot een vervolging? Het is twintig jaar geleden dat Marcus Virgin vermist werd. Eén van de mannen die verantwoordelijk was voor de moord werd donderdag veroordeeld. De 42-jarige David Lasha Dale werd in 2020 aangeklaagd voor de moord met voorbedachten rade op Virgin, maar Dale bepleitte in 2023 voor doodslag in plaats van moord. Dit zou hem enorm veel gevangenisstraf schelen. Doodslag zou hem slecht maximaal 12 jaar gevangenisstraf opleveren.
“Eerlijk gezegd is er een persoon wiens lichaam nooit is gevonden en u heeft een pleidooi ingediend waarin u aangeeft dat u een van de aanstichters was van de doodslag van die specifieke persoon”, zei rechter John Simon in Escambia, voorafgaand aan de veroordeling tegen Dale. ‘Je loopt hier vandaag weg en je loopt nog steeds levend en ademend naar buiten – het slachtoffer in de zaak niet. Nu zien we hoe de familie lijdt onder het verlies van iemand en het feit dat ze die persoon niet goed kunnen begraven”, voegde de rechter eraan toe. "Eerlijk gezegd denk ik dat twaalf jaar meer dan passend is en als er geen limiet was, zou ik je waarschijnlijk meer geven."
Wat gebeurde er op 8 mei 2003? Virgin was 24 jaar oud toen hij op 8 mei 2003 met Dale in de auto stapte om een reisje te maken naar Mobile, Alabama en werd nooit meer gezien door zijn familie. Zijn lichaam is nooit gevonden. Dale arriveerde in een gehuurde Mitsubishi Galant uit 2000, vergezeld van twee andere personen. De eerste persoon – Keishaun Irby – is de man die volgens de aanklagers Virgin die nacht daadwerkelijk heeft vermoord. De tweede getuige was Tristan Fairley, die volgens de onderzoekers niet op de hoogte was van het complot. “Op basis van andere informatie in deze zaak geloof ik niet dat (de getuige) op de hoogte was van het plan om Virgin te vermoorden en dat zijn rol in de moord, als die er al was, minimaal was, in vergelijking met die van Dale.”
Waarom werd de moord op Marcus Virgin een cold case? Het onderzoek van Virgin werd gestart nadat zijn moeder, Donna Jones, Virgin op 19 mei 2003, 11 dagen na het incident, als vermist had opgegeven. Nadat ze niets van haar zoon had gehoord, nam Jones contact op met Irby, die haar vertelde dat Virgin op 9 mei 2003 rond 3 uur 's ochtends was afgezet bij een spoorlijn achter het huis van zijn grootmoeder. Toen Jones de vrienden van haar zoon in Mobile belde, ontkenden ze hem helemaal te hebben gezien, zo legde ze later uit aan de politie en kort erop werd een onderzoek gestart naar de verdwijning van Virgin.
Uit gegevens van mobiele telefoons bleek dat tot 9 mei 2003 om 02.30 uur inkomende en uitgaande oproepen werden ontvangen en gedaan door de mobiele telefoon van Virgin, aldus het rapport. “Na die tijd zijn er nog steeds inkomende oproepen geweest, maar deze zijn nooit beantwoord en er zijn nooit meer uitgaande oproepen gedaan.” De zaak bleef hangen totdat het rechercheteam in 2007 een huurauto vond, die door de drie mannen was gehuurd en sporen van bloed op het tapijt in de kofferbak ontdekte. Vanwege de toenmalige beperkingen van de DNA-technologie en de kleine steekproefomvang leverden bloedanalyses geen positieve DNA-profielmatches op. Maar naarmate de tijd vorderde, deed de technologie dat ook. Het DNA werd opnieuw geanalyseerd en vergeleken met bloedmonsters van de ouders van Virgin. De resultaten toonden een waarschijnlijkheid van meer dan 99,98% aan dat het bloed dat in de kofferbak van de huurauto werd aangetroffen, toebehoorde aan een mannelijk kind van de ouders van Virgin.
Hoe heeft het cold caseteam David Dale uiteindelijk gevonden? De plaatsvervangers van de sheriff van Escambia County hadden Dale in 2008 opnieuw geïnterviewd en hij gaf toe dat hij van plan was Virgin te vermoorden en "dat Irby hem het vuurwapen liet zien dat hij van plan was te gebruiken", aldus een proces verbaal van verhoor. Dale vertelde de aanklagers dat de vier mannen langs de kant van de weg stopten nadat ze terugkwamen uit Mobile en dat iedereen behalve Dale het voertuig verliet. "Hij hoorde een schot en zag toen Virgin wegrennen terwijl Irby hem achtervolgde en Fairley achter Irby aan", vertelde Dale tijdens zijn verhoor. "Het pistool leek vast te lopen, waarna Irby Virgin met het pistool sloeg totdat het in stukken brak en Fairley hem met een stok sloeg." Dale zei dat de twee mannen Virgin in de kofferbak stopten, naar het gebied van Pensacola High School reden en Virgin in de keel staken. Vervolgens gooiden ze het pistool, het mes en de telefoon van Virgin in een afvoer. Onderzoekers geloven echter dat het Dale was die deelnam aan de moord en niet Fairley.
Wat had de dochter van slachtoffer Marcus Virgin te zeggen? De oudste dochter van Virgin, Markeila Vergain, was in 2003 zes jaar oud toen hij vermist werd en ze vertelde de rechtbank dat Dale iemand was die een liefhebbend persoon uit een liefhebbend gezin had weggenomen, waardoor er een groot gat in het gezin achterbleef. Ik zou graag willen dat je nadenkt over de pijn die we hebben doorstaan en het verlies dat mijn kinderen zullen ervaren." Vervolgens vroegen nabestaanden om de maximale straf op te leggen aan Dale.
