Familie strijdt 40 jaar in cold casezaak moord moeder. Politie neemt verantwoordelijkheid: "Onze jongens hadden het beter kunnen doen."
Begin 45 jaar geleden, op een warme oktoberavond in 1978, werd Gail Webster, 48, doodgeslagen in haar appartement Troy-New York in de Verenigde Staten. Ze werd ontdekt terwijl ze in haar nachtjapon op het tapijt lag door haar dochter Terry, toen 25. Zowel Terry als haar zus, Wendy, toen 21, woonden bij hun moeder. De oudste van de drie dochters van Webster, Cindy Kujawski, woonde met haar man in het nabijgelegen Berkley. Het slachtoffer Gail Webster werkte 15 jaar als gastvrouw en dagmanager bij het populaire restaurant Susie-Q in Royal Oak, waar ze geliefd en gerespecteerd werd. Ze was al drie jaar gescheiden van haar man na een huwelijk van 24 jaar. Haar dochters en kleinkinderen waren dol op haar. Ruim veertig jaar lang bleef de zaak in de cold case-dossiers liggen, ondanks jaar in, jaar uit oproepen van familieleden om de politie de zaak van hun moeder agressiever te laten onderzoeken.
Kort nadat het boek van Marney Rich Keenan onder de titel “The Snow Killings: Inside the Investigation into the Oakland County Child Killer” (McFarland Books, juli 2020) was gepubliceerd, nam de familie van Gail Webster contact op met journalist Keenan. Zij beschreef in haar boek de ontvoering en moord op vier kinderen gedurende een periode van dertien maanden in 1976 en 1977. Deze zaak is nooit opgelost. Nu vroegen de nabestaanden van Gail Webster aan Keenan om de verbanden tussen de seriematige kindermoorden en de moord op hun moeder te onderzoeken.
Slachtoffer Webster werd in 1978 vermoord in haar appartement in Troy, op minder dan anderhalve kilometer van de plek waar in 1976 het lichaam van het tweede jonge slachtoffer, Jill Robinson, 12, werd gevonden. Met name Webster's ex-vriend was een verdachte in de kindermoordzaak.
De COVID-pandemie bracht, die zo velen ellende bracht, hoop voor de familie van Gail Webster. Omdat de onderzoekswerklast in de begindagen van de COVID-19-uitbraak was afgenomen, besloot een rechercheur uit Troy om de zaak van Webster een frisse blik te geven. Daarmee kwamen ontdekkingen, waaronder een mogelijk moordwapen. En de mogelijkheid dat hernieuwde aandacht – en DNA-bewijs – uiteindelijk naar de moordenaar zou kunnen leiden. Omdat de familie Webster heeft volgehouden zijn ze er nu achter gekomen waarom de zaak aanvankelijk op een dood spoor was beland: de oplossing was al lang geleden gevonden. “Hoe hard of hoe lang we ook pushen, ze kunnen niets vinden omdat iemand ervoor heeft gezorgd dat er geen enkel bewijs te vinden is”, zei Terry Webster King. “Deze zaak is vanaf het begin opzettelijk verprutst. “Wij geloven dat onze moeder is vermoord omdat ze iets heeft gezien wat niet de bedoeling was.”
Er was reden voor hun wantrouwen. Tot aan de pandemie had de lange zoektocht niets opgeleverd. De achtbaan van hoop die door de jaren heen was vervlogen, omvatte onder meer: een pleidooi om een grote jury bijeen te roepen in de jaren tachtig, de opgraving van het lichaam van hun moeder in de jaren negentig en uiteindelijk een media-inspanning die verloren ging door een samenzwering om de gouverneur van Michigan te ontvoeren. In alle opzichten was deze zaak emblematisch voor de vele valkuilen die inherent zijn aan lang onopgeloste moordzaken: hoe de tijd bewijsmateriaal vernietigt, maar niet het acute trauma van het verlies; hoe de veranderingen in de rechtshandhaving herhaaldelijk onderzoeken vertraagt; hoe verschillende normen voor het opslaan en opschonen van oude strafregisters verwoestend kunnen zijn; en hoe, hoewel er hoop schuilt in de nieuwste wetenschap, er niet altijd zekerheid is.
De politie van Troy neemt op haar beurt de verantwoordelijkheid voor het ontbrekende bewijsmateriaal. “Dat is een van de dingen die onze jongens beter hadden kunnen doen”, zei politiechef Josh Jones. ‘Ook al was niemand van ons hier in 1978, velen van ons nemen nog steeds de verantwoordelijkheid voor deze zaak over, omdat het ons politiebureau is. Het is onze stad. Ik begrijp dat mensen de neiging hebben om dingen in te vullen als ze het antwoord niet weten”, zegt Jones. “En ik kan de gevoelens van de familie zeker begrijpen. Als het mijn moeder was, alles wat zij doen, zou ik ook doen.”
Ondanks alle mislukkingen was de zaak van Webster echter veelbelovend, omdat er nog steeds een sterke opsporingsindicatie was. Niemand zal ontkennen dat de hoofdverdachte, Robert Van Hengel, geheimen te bewaren had. De voormalige ATF-agent die in het verleden kort met Gail Webster had gedate, werd immers onderzocht als een person-of-interest in de beruchte Oakland County Child Killer-zaak. De onopgeloste zaak waarin vier kinderen werden ontvoerd en vermoord vond lange tijd plaats in 1976 en 1977, hetzelfde tijdsbestek waarin Webster en Van Hengel een relatie hadden.
Toch gaf de laatste poging van de politie van Troy het gezin nieuwe hoop. In het voorjaar van 2022 moedigden Terry Webster King en Wendy Webster Razlog de politie van Troy aan om onderzoek te doen naar het sturen van DNA-bewijsmateriaal in de zaak van hun moeder naar een extern laboratorium voor geavanceerde DNA-testen met behulp van forensische genetische genealogie. De steeds succesvollere techniek om cold cases in het hele land te ontsluiten, werd voor het eerst gebruikt om de Golden State Killer te identificeren, en, meer recentelijk, de verdachte van de moord op vier studenten uit Idaho.
De politie van Troy heeft, samen met de staatspolitie van Michigan, maandenlang verschillende toonaangevende laboratoria in het land geïnterviewd om de beste match te vinden en besloot DNA Labs International in Florida te kiezen. DNA Labs International kan aangetaste of gedeeltelijke DNA-monsters (vaak aangetroffen in tientallen jaren oude gevallen) redden en er DNA-profielen van maken. Genetische genealogen zoeken vervolgens in het DNA-profiel van dat onbekende individu naar vergelijkbare genetische markers die mogelijk ook tot verre verwanten in DNA-databases behoren.
“We zijn op zoek naar overlappend DNA”, zegt Rachel H. Oefelein, hoofdwetenschapper van DNA Labs International. Hoe meer markeringen, hoe nauwer iemand verwant is aan die familielijn.” In november 2022 was al het fysieke bewijsmateriaal in de Webster-zaak dat als het meest testwaardig werd beschouwd, verzameld, verpakt en naar Florida getransporteerd, samen met een rigoureus ketenbeheerprotocol. ‘We zijn ervan overtuigd dat we al het haalbare bewijsmateriaal zullen indienen’, schreef Jones, de politiecommissaris van Troy, in een brief aan de Websters, ‘en doen al het mogelijke om ons steentje bij te dragen aan het vinden van de verantwoordelijke persoon voor de dood van uw moeder.’
Het is veilig om te zeggen dat als de familie Webster of de wetshandhavers zouden moeten noemen naar wie de DNA-resultaten zouden verwijzen, beiden Van Hengel zouden zeggen. Daarover zijn ze het eens: de voormalig ATF-agent, die in 2006 op 70-jarige leeftijd overleed, is de sterkste verdachte in de moord op Gail Webster. Maar waarom Van Hengel zo’n gruwelijke misdaad zou begaan – zijn motief – is het punt waarop de meningen van de politie en de familie van het slachtoffer uiteenlopen.
Terry Webster King en Wendy Webster Razlog vermoeden dat hun moeder het doelwit was van Van Hengel vanwege zijn link met de Oakland County Child Killer-zaak. Over Van Hengel kwamen twee tips binnen, een van een toenmalige taskforce-officier en een andere van een serveerster die samenwerkte met Gail Webster in Susie-Q, het populaire restaurant aan Woodward Avenue.
In 2009 berichtte The Detroit News als eerste dat de identiteit van de belangrijkste verdachte van de kindermoorden, al ruim een half jaar verborgen was gehouden in de archiefkluis van de Michigan State Police. Het verhaal onthulde ook een ondergrondse, miljoenen dollars kostende kindersekshandel en pornografische kring die in de jaren zeventig en tachtig actief was in Metro Detroit.
De familie van Gail Webster theoretiseert dat dezelfde doofpotaffaire zich uitstrekte tot Van Hengel. Iemand bij de wetshandhaving heeft een oogje dichtgeknepen, denken ze, wat ertoe heeft geleid dat cruciaal bewijsmateriaal tientallen jaren lang is verdwenen en dat een verdacht wapen pas in 1995 is teruggevonden.
“Vanaf het allereerste begin hadden we het gevoel dat we aan de kant werden geschoven”, aldus Webster King. “We hebben de rechercheurs door de jaren heen vele malen benaderd met vragen, en we werden herhaaldelijk tegengehouden.” Het kostte vele jaren van lastigvallen, maar uiteindelijk zeggen de zussen in 2020 dat een inmiddels gepensioneerde Troy-agent hen gelijk heeft gegeven: deze zaak had al lang geleden opgelost kunnen zijn. De familie van Gail Webster hoopte op zijn minst op een volledige en eerlijke benadering van het onderzoek. Een dochter zei: “Dat is alles wat we ooit hebben gewild.”
Inmiddels heeft het onderzoeksteam de zaak in behandeling genomen met nieuwe DNA-techniek forensisch genetische genealogie.
