UPDATE. Gevangenis toch bron van informatie. | Wet Open Overheid: Evaluatie Cold Case Kalender door Korpschef openbaar gemaakt.
Het blijft een constante uitdaging en worsteling van opsporingsinstanties: Hoe bereik je getuigen in cold cases en zaken rond vermiste personen. De Nederlandse politie is zoekende en van een duidelijk beleid met een hoge frequentie opsporingsaandacht is niet echt sprake. Het ontbreekt in de basis al aan een zichtbare en herkenbare politiefunctionaris en / of Officier van Justitie, die als boegbeeld optreden in dit soort zaken. Het is keiharde marketing, waarbij externe marketingbureaus het beste advies kunnen geven. Zo was de cold casekalender, die inmiddels alweer van het toneel is verdwenen, een marketingtool die was gebaseerd op de Amerikaanse variant van de speelkaarten die worden uitgedeeld in de gevangenissen. De Amerikanen hebben al decennia een volhardend beleid als het gaat om de opsporingscommunicatie en wel met succes. Toch hebben het Openbaar Ministerie en de Nationale Politie deze succesvolle formule niet opgepakt.
Zo werkt al bijna twintig jaar Priority Marketing samen met wetshandhavingsinstanties in de Verenigde Staten om Cold Case-speelkaarten te produceren. De voorzijde van de speelkaarten is standaard en voorzien van de naam en het logo van een organisatie. De achterkant bevat klaveren, schoppen, harten en ruiten, variërend van 2 tot Aas, en bevat cold cases die uniek zijn voor dat rechtsgebied. Cold Case-speelkaarten hebben geleid tot honderden tips en vele arrestaties. Onlangs arresteerden Amerikaanse Marshals een verdachte van moord die ervan werd beschuldigd een slachtoffer te hebben vermoord wiens speelkaart – de Hartenvijf – circuleerde in detentiecentra, op sociale media en in de media.
De zaak was te zien in een spel kaarten ontworpen door Priority Marketing. “Ons team van marketingprofessionals richt zich doorgaans op het helpen van bedrijven bij het laten groeien van hun merken en non-profitorganisaties bij het verwezenlijken van hun missies, maar de Cold Case-speelkaarten bieden unieke mogelijkheden om samen te werken met wetshandhavingsinstanties”, aldus Priority Marketing-oprichter, president en Chief Creative Officer Teri Hansen. “We vieren elk succes voor onze klanten, dus het is zeer bevredigend om te weten dat deze speelkaarten tips opleveren om vermiste mensen te vinden, zaken op te lossen en te leiden tot arrestaties die slachtoffers en hun familieleden een gevoel van vrede en afsluiting geven.”
Wat zijn Cold Case-speelkaarten?
Cold cases zijn rechtshandhavingsonderzoeken waarbij bewijs ontbreekt en tips zijn opgedroogd. Het duurt maanden of zelfs jaren voordat de politie een misdrijf als cold case bestempelt. De Cold Case-speelkaarten zijn een terugkeer naar de ouderwetse ‘WANTED’-posters. Maar in plaats van verdachten te tonen, tonen de speelkaarten slachtoffers en hun verhalen. Elk van de Cold Case-speelkaarten bevat gemeenschappelijke elementen:
- Naam van het slachtoffer
- Foto van het slachtoffer
- Caseclassificatie: Onopgeloste moord, vermiste personen, ongeïdentificeerde stoffelijke resten of een ander ernstig misdrijf
- Beschrijving misdaad/zaak
- Onderzoek naar wetshandhavingsinstantie
- Telefoonnummer voor tiplijn
Priority Marketing werkt samen met politiediensten van kust tot kust, evenals met wetshandhavingsinstanties van de staat. Kaartspellen worden uitgedeeld op plaatsen waarvan de politie denkt dat mensen mogelijk informatie kennen, waaronder gevangenissen en reclasseringskantoren in de buurt van de plaats waar de misdaden plaatsvonden.
Ee succesverhaal is de cold case rond van Ernie Ortiz onder de speelkaart Hartenvijf. Ortiz was eigenaar van El Conquistador, een restaurant in Garden City, Kansas. Op 12 september 2019 werd de 69-jarige man na sluitingstijd buiten het restaurant neergeschoten en overleed later in het ziekenhuis. De politie dacht dat hij tijdens een overval was neergeschoten. Zijn zaak trok de aandacht omdat Ortiz een geliefd lid van de gemeenschap, een ervaren muzikant, een vertrouwde jeugdmentor, een toegewijd lid van zijn kerk en een succesvolle restaurateur was. Zijn zaak was te zien op de Dealing Justice Podcast, vrienden en familie creëerden de Justice for Ernie Ortiz Facebook-pagina en de media zonden regelmatig verhalen over de zaak. Naarmate de tijd verstreek, kwamen de tips en aanwijzingen echter tot stilstand. De politie van Garden City verzocht dat de zaak van Ortiz zou worden opgenomen in de Kansas Cold Case-speelkaarten die zijn gemaakt door het Kansas Department of Corrections en het Kansas Bureau of Investigation, in samenwerking met de Kansas Association of Chiefs of Police, Kansas Sheriff's Association en Kansas Peace. Vereniging van Officieren.
“Niet elke ontvangen tip leidt tot een oplossing van een zaak, maar iemand weet meestal iets”, zei Jeff Zmuda, minister van het gevangeniswezen van Kansas in 2022. “Binnen de gevangenissen van Kansas hebben we delen van onze bevolking die iets goeds willen doen, misschien boeten voor fouten uit het verleden, en ze hebben misschien informatie over onopgeloste zaken. Onze hoop is dat we bruikbare informatie ontvangen die leidt tot het oplossen van zaken.” Ortiz was te zien in de Five of Hearts. In het voorjaar van 2022 werden speelkaarten uitgebracht, maar een jaar later hadden ze in het geval van Ortiz geen veelbelovende voorsprong opgeleverd. Nadat wetshandhavers van de staat alle 52 cold cases uit het kaartspel hadden gehaald, keerden ze terug naar de zaak van Ortiz.
Een televisiestation zond een diepgaande documentaire uit over de cold case: Ieders ‘favoriete oom’: Ernie Ortiz, onopgeloste moord in Garden City. Een paar maanden later kreeg de politie van Garden City een arrestatiebevel. Op 6 september arresteerden Amerikaanse Marshals de 32-jarige Samantha Smith in Myrtle Beach, South Carolina. Ze werd beschuldigd van moord met voorbedachten rade en zware diefstal. De arrestatie leidde tot wijdverspreide media-aandacht. De basis lag in een tip via de speelkaart met daarop de zaak van Ortiz.
Cold Case-speelkaarten is de specialiteit van de creatieve meesterbreinen van Priority Marketing.
-------------------------------------------------
De Nationale Politie heeft een besluit genomen om de Cold Case Kalender niet meer te verspreiden in de gevangenissen. In november 2022 wordt toch weer een beroep gedaan op gevangenispersoneel en gedetineerden in de cold case van Hannie Bakker door een flyer te verspreiden.
De Peter R. de Vries Foundation ziet wel een meerwaarde in het benaderen van gevangenispersoneel en gedetineerden. Om op vernieuwde manier aandacht te vragen voor onze coldcasezaken heeft de Peter R. de Vries Foundation een stripboek ontwikkeld. 3000 exemplaren zijn verspreid in gevangenissen en andere plekken waar mensen zijn die mogelijk meer weten. Bekijk via deze link.
---------------------------------------------------------------
Inmiddels is de website www.coldcasekalender.nl verdwenen. De Cold Case Kalender was gebaseerd op het (nog steeds) succesvolle concept van de speelkaarten in de gevangenissen van de Verenigde Staten. Vanaf 2021 vraagt de politie burgers met een gerichtere aanpak om tips in cold cases. Dat betekent dat de coldcasekalender sinds 2021 niet meer verschijnt. Deze kalender werd vanaf 2017 jaarlijks uitgedeeld in penitentiaire inrichtingen, TBS-instellingen en bij de reclassering. Door gerichter doelgroepen en kanalen te kiezen om burgers om tips te vragen, hoopt de politie op meer cruciale informatie om het onderzoek verder te helpen. ‘We kijken per zaak wie en waar we om tips willen vragen en welke kanalen daar het beste bij passen,’ zei Guus Philips, portefeuillehouder cold cases bij de politie destijds. Overigens zijn cold cases en vermiste personen nagenoeg verdwenen qua aandacht in de huidige multimedia.
De keuze voor een andere aanpak van coldcasezaken is een wens van de coldcaseteams. In 2020 is op hun verzoek onderzoek gedaan naar het effect van de kalender. De scriptie, uitgevoerd door twee politiekundigen van de Politieacademie, is mede de aanleiding geweest voor deze verandering. Philips: "Een verschuiving van de doelgroep van gevangenen naar burgers was één van hun aanbevelingen die ook aansluit bij onze wens."
In november 2022 vraagt de politie (hoe tegenstrijdig dit ook is met het eerdere besluit rond de cold casekalender) toch weer de aandacht voor een cold case bij gedetineerden vanuit het hele land. De politie heeft Dienst Justitiele Inrichtingen deze zomer verzocht om gedetineerden actief te betrekken bij een campagne rond een cold case. Het gaat om de dood van Hannie Bakker (68) uit Winkel (Noord-Holland), in de hoop dat dit bruikbare tips oplevert om de zaak op te lossen. In de week van 21 november 2022 werd een flyer over de cold case verspreid onder alle gedetineerden in het land.
De toelichting, een samenvatting alsmede de evaluatie van de Politieacademie over de cold case kalender is niet (meer) beschikbaar online. Onduidelijk is wat precies het beleid is bij de inzet van de kennis van gedetineerden over cold cases en vermiste personen. Aan de ene kant blijkt uit onderzoek en ervaring dat onder (ex)gedetineerden relatief veel kennis aanwezig is over gepleegde strafbare feiten, aan de andere kant heeft de politie de betrokkenheid van gedetineerden nagenoeg geminimaliseerd. De Politieacademie is verzocht de evaluatie van de cold case kalender alsnog te publiceren. De Politieacademie weigerde de evaluatie bekend te maken.
De korpschef van de politie heeft op echter 4 april 2023 een besluit genomen op een verzoek in het kader van de Wet open overheid (Woo). In het Woo-verzoek wordt gevraagd naar informatie over het evaluatieonderzoek van de zogeheten Coldcasekalender. Middels het nemen van een besluit zijn op grond van de Woo twee documenten openbaar gemaakt.
Bekijk hier de evaluatie
Bekijk hier de oude edities.
Bekijk hier (gedateerde en beperkte) lijst cold cases
Bekijk ColdCaseZaken.nl
Bekijk eerder artikel
Bekijk hier de oude edities.
Bekijk hier (gedateerde en beperkte) lijst cold cases
Bekijk ColdCaseZaken.nl
Bekijk eerder artikel
